آموزش بازار آتی و آپشن

تغییرات قراردادهای تسویه نشده اتریوم

تفاوت معاملات آتی با اختیار معامله

معاملات آتی و اختیار معامله 2 نوع متفاوت از خرید وفروش در بازار سرمایه هستند.

در بازار آتی سکه دو طرف قرارداد (هم خریدار، هم فروشنده) موظف به انجام تعهدات خود هستند.

در واقع خریدار متعهد به پرداخت وجه نقد و فروشنده متعهد به تحویل سکه در تاریخ سررسید می‌شوند.

اما در بازار اختیار معامله تنها فروشنده است که متعهد می‌شود.

در حالی‌که خریدار اختیار (چه اختیار خرید چه اختیار فروش) متعهد نیست بلکه مختار است.

فروشنده اختیار خرید متعهد به تحویل سکه در تاریخ سررسید بوده و فروشنده اختیار فروش متعهد به پرداخت وجه نقد در روز تحویل است.

اما خریداران اختیار معامله مختار هستند که اختیار معامله را بر حسب منافع خود اعمال کنند یا خیر.

اختیار معامله قراردادی دوطرفه بین خریدار و فروشنده است.

دراین قرارداد،خریدارحق (نه الزام و تعهد) دارد که مقدار معینی از دارایی مندرج در قرارداد را با قیمت معین و در زمانی مشخص بخرد یا بفروشد.

فروشنده اختیار معامله اجبار دارد که تا پیش از انقضای مهلت آن، هر زمان که خریدار تمایل به اجرای قرارداد داشت، مفاد قرارداد را اجرا کند.

هم چنین فروشنده باید دارایی معین شده را در قیمت تعیین شده معامله کند.

برای آشنایی بیشتربا این بازار، مقاله با اختیار معامله در بورس بیشتر آشنا شویم راببینید.

بازار آتی چیست؟

اهالی کسب و کار همواره از ریسک و نااطمینانی گریزاناند.

مثلا یک تولید کننده نبایدمواد اولیه مورد نیازش را هربار به یک قیمت بخرد

یا یک کشاورز به دنبال یک بازار مطمئن برای فروش محصولاتش است تا براساس قیمت آن درباره ترکیب تولیدات خود تصمیم بگیرد.

این دغدغه ها باعث تشکیل بازار آتی جهت پوشش ریسک شده است .

منظور از قرارداد آتی این است که در زمان حال ما اقدام به خرید کالایی می‌کنیم. اما تصمیم نداریم که همین الان کالا را تحویل بگیریم .

درواقع می‌خواهیم چند ماه بعد کالا را تحویل گرفته و پول آن را پرداخت کنیم.

بنابراین به قراردادی که طی آن کالایی را اکنون و باقیمت مشخصی خریداری ‌کنیم اما تحویل و پرداخت وجه آن در آینده صورت بگیرد، قرارداد آتی می‌‌‌گویند.

ویژگی های بازار آتی چیست؟

استقبال چشمگیر از این بازار به دلیل ویژگی‌ها و منافع بسیار زیادی است که می‌تواند سود کلانی را نصیب فعالان این بازار کند.

از این منافع می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• معافیت مالیاتی
• تخصیص سود بانکی به مبلغی که در حساب در اختیار مشتری موجود است
• امکان برداشت یک‌روزه موجودی از حساب
• کارمزدهای بسیار پایین
• امکان خرید و فروش نامحدود در هر روز معاملاتی
• واریز روزانه سود و زیان به‌حساب مشتری

در این قرارداد طرفین متعهد به تحویل کالا و پرداخت وجه آن در تاریخ مشخصی در آینده هستند.

برای تضمین انجام تعهد، باید خریدار و فروشنده هرکدام مبلغی را نزد شخص امینی (بورس کالا) قرار دهند.

چرا بازار آتی یکی از پرطرفدارین بازارها در بین معامله گران بورس های دنیاست؟

بازار آتی به دلیل این‌که منافع خریدار و فروشنده کالا را تأمین میکند.فرصت کسب سود را برای نوسان‌گیران نیز فراهم می‌کند.در جهان طرفداران زیادی دارد.

فعالان این بازار به سه دسته تقسیم می‌شوند:

1. خریداران کالا: اشخاصی که به کالایی (مثلاً زعفران، زیره، پسته و …) در آینده نیاز دارند. امروز در بازار آتی باقیمت معین پیش‌خرید می‌کنند.
2. فروشندگان کالا : اشخاصی که قصد دارند در آینده کالای خود (زعفران، زیره، پسته و …) را بفروش برسانندامروز می‌توانند به قیمت معین برای ماه دلخواه در آینده پیش‌فروش کنند.
3. نوسان‎گیرها : اشخاصی که قصد خرید و فروش فیزیکی اصل کالا (زعفران، زیره، پسته و …) را ندارند. بلکه می‌خواهند با پیش‌بینی درست روند قیمت کالا، سود سرشاری به دست آورند.

نماد معاملاتی در بازار آتی به چه صورت است؟

تاریخ سررسید قراردادهای آتی بر روی یک کالا توسط بورس به صورت استانداردتعیین می‌شود.

فقط برای سررسیدی که تعیین شده، امکان انجام معاملات آتی وجود دارد.

هر سررسید با یک نماد مشخص در تابلو معاملات نمایش داده می شود.

هر نماد معاملاتی متشکل از نام کالا، ماه و سال قرارداد است.

تمامی نمادهای معاملاتی بایستی به تصویب هیئت پذیرش رسیده باشند .

به عنوان مثال نماد معاملاتی SAFME98 نشان دهنده قرارداد آتی زعفران نگین تحویل مهر 98 است.

اهرمی بودن قراردادهای آتی به چه معناست؟

به طور کلی خاصیت اهرم با عث میشود با نیروی کم نتیجه چندبرابری داشته باشیم.

در قراردادهای آتی هم این خاصیت بر قرار است.

سرمایه گذاری در قرارداهای آتی بازدهی چندین برابری دارد.

عکس این موضوع نیز برقرار است و احتمال زیان چند برابری اصل سرمایه وجود دارد.

چه کالا هایی در بازار آتی معامله می شود؟

در بورس کالای ایران محصولات کشاورزی زعفران و زیره به صورت قراردادهای آتی مورد معامله قرار می آموزش بازار آتی و آپشن گیرند.

اندازه هر قرارداد آتی زعفران 100 گرم و زیره 100 کیلوگرم است

با اخذ یک موقعیت در زعفران ، 100 گرم و در زیره 100 کیلوگرم معامله کرد.

بازه قیمتی معاملات روزانه در قراردادهای آتی محدود به (۵%±) قیمت تسویه روز معاملاتی قبل است.

امکان ثبت سفارش با قیمتی بالاتر و پایین تر از این بازه وجود ندارد.

قیمت تسویه، قیمتی است که روزانه پس از پایان جلسه معاملات توسط بورس به منظور به روزرسانی حساب ها محاسبه و اعلام می شود.

سود و زیان معامله گران براساس قیمت تسویه سنجیده می شود .

این قیمت مبنای معاملات روز بعد نیزمی باشد.

چگونه کد معاملاتی آتی بگیریم؟

طبق دستورالعمل بورس، برای اخذ کد معاملات آتی، لازم است دو حساب بانکی توسط متقاضی افتتاح شود.

یک حساب تحت عنوان حساب عملیاتی (در اختیار بورس) شناخته می‌شود

حساب دیگر حساب مکمل مشتری است.

زمان برداشت وجه از حساب در اختیار، مبلغ مورد نظرمشتری به حساب مکمل معرفی و تائید شده، واریز می‌گردد.

فعالیت معامله‌گران در بازار آپشن برای محافظت در برابر نوسان قیمت اتریوم

معامله‌گران حرفه‌ای به خرید قراردادهای اختیار فروش پرداخته‌اند تا در برابر کاهش مستمر قیمت اتر از سرمایه‌گذاری خود محافظت کنند.

به گزارش میهن بلاکچین و به نقل از کوین دسک، با کاهش قیمت اتریوم در روز دوشنبه این هفته به کمترین سطح خود طی ۱۴ روز اخیر، معامله‌گران به انجام معاملاتی پرداختند تا بتوانند از سرمایه‌گذاری خود محافظت کرده باشند.

آپشن‌ها یا قراردادهای اختیار خرید و فروش، ابزارهای مشتقه‌ای در بازارهای مالی هستند که به خریدار، حق خرید یا فروش دارایی مورد نظر در قیمت و تاریخی از پیش تعیین‌شده می‌دهند. قرارداد اختیار خرید (Call) به دارنده آن، حق خرید می‌دهد، در حالی که اختیار فروش (Put)، حق فروش را به خریدار می‌دهد. قراردادهای تسویه نشده (Open Interest) به مجموع تمام قراردادهای خرید و فروشی اطلاق می‌شود که صورت پذیرفته‌اند اما توسط یک قرارداد دیگر سر به سر نشده‌اند. خریدار قرارداد اختیار خرید در خصوص شرایط بازار خوش‌بین است و انتظار افزایش قیمت را دارد، در حالی که خریدار قرارداد فروش معتقد است قیمت کاهش می‌یابد.

تغییرات قراردادهای تسویه نشده اتریوم

یک یا چند نفر از معامله‌گران، بیش از ۳۶,۰۰۰ قرارداد اختیار فروش اتر در صرافی دریبیت که در تاریخ ۱۸ مارس (۲۷ اسفند) منقضی می‌شوند را خریداری کرده است. به گزارش شرکت رصد اطلاعات Laevitas، از بین این تعداد، بیش از ۲۰,۰۰۰ قرارداد در پلتفرم فناوری فرابورس سازمانی پارادایم (Paradigm) منعقد شده بود. در صورتی که قیمت اتر تا تاریخ ۱۸ مارس به کمتر از ۲۲۰۰ دلار برسد، خریداران قراردادهای اختیار فروش، سود چشمگیری کسب می‌کنند. این سطح قیمت تقریبا ۱۳٪ کمتر از سطح قیمت کنونی بر روی ۲۵۹۷ دلار است.

پاتریک چو (Patrick Chu) رییس بخش معاملات و فروش‌های سازمانی پارادایم گفته است:

ما شاهد تقاضای زیاد برای تاریخ ۱۸ مارس هستیم. افرادی که به خریداری این قراردادهای اختیار فروش پرداخته‌اند، در صدد محافظت از اتر در سطح قیمت مهم ۲۲۰۰ دلار بوده‌اند.

پارادایم و صرافی دریبیت که بزرگترین صرافی آپشن‌های کریپتو از لحاظ حجم معاملات و وضعیت‌های باز معاملاتی است، سه سال قبل سرویس block-trading معاملات سازمانی را معرفی کرده‌اند. معاملات انجام‌شده توسط پارادایم به صورت خودکار در صرافی دریبیت اجرا می‌شوند. اینگونه معاملات شامل تعداد قابل‌توجهی از سهام یا اوراق قرضه است که با قیمت تنظیم شده بین دو طرف معامله می‌شود.

در صرافی دریبیت، هر قرارداد اختیار اتریوم شامل یک ETH است. یک قرارداد اختیار فروش به خریدار، حق فروش را می‌دهد،‌ اما او را به فروش دارایی مذکور در قیمت از پیش تعیین‌شده در آن تاریخ یا قبل از آن تاریخ مشخص، ملزم نمی‌کند. خریدار آپشن فروش (Put) به صورت ضمنی حسی نزولی به بازار دارد، در حالی که خریدار آپشن خرید (Call) حسی صعودی به بازار دارد.

معامله‌گران حرفه‌ای که که در بازار اسپات یا بازار آتی روی روند صعودی قیمت دارایی سرمایه‌گذاری کرده‌اند (در بازار آتی این معامله‌گران موقعیت خرید استقراضی دارند)، معمولا آپشن‌های فروش را هنگامی خریداری می‌کنند که نگران کاهش موقتی قیمت دارایی هستند. هرچند، گاهی اوقات معامله‌گران این آپشن‌ها را به عنوان ابزاری برای سفته بازی در نظر می‌گیرند و حس بدبینانه و منفی خود به بازار را از طریق خرید قراردادهای اختیار فروش و یا ایجاد اسپرد منعکس می‌کنند. اسپرد در اینجا یک نوع استراتژی معاملات آپشن است که در آن معامله‌گر همزمان ۲ دسته قرارداد اختیار فروش را با قیمت‌های اعمال متفاوت و تاریخ انقضا یکسان خریداری می‌کند.

طبق گزارش Laevitas، اکثر معاملات اتریوم با قیمت اعمال ۲۲۰۰ دلار که در روز دوشنبه این هفته ثبت شده‌اند، وضعیت‌های خرید یک طرفه‌ای هستند و به نظر نمی‌رسد بخشی از یک استراتژی پیچیده آپشن‌ها مانند اسپرد باشند.

نمودار قیمت روزانه اتر (ETH/USD)

از ماه نوامبر تاکنون، قیمت اتر رو به کاهش بوده است. فروشندگان در اواخر ماه ژانویه بر روی قیمت ۲۲۰۰ دلار متوقف شدند و این سطح قیمت به عنوان سطح حمایتی مهم تعیین شد.

از اواخر ماه ژانویه تاکنون، بازار آپشن‌ها در تمام بازه‌های زمانی، سیگنالی نزولی را نشان داده است؛ شاخص Skew یک هفته، یک ماهه، سه ماهه و ۶ ماهه آپشن‌های فروش-خرید، مقادیر مثبتی را ثبت کرده است. شاخص Skew آپشن‌های فروش-خرید؛ نسبت آپشن‌های فروش به آپشن‌های خرید را اندازه‌گیری می‌کند.

همچنین براساس گزارش وو بلاکچین از داده‌های دریبیت، روز چهارشنبه این هفته بیش از ۳۹۰۰۰ قرارداد اختیار خرید اتریوم با قیمت اعمال ۳۰۰۰ دلار و تاریخ انقضا ۲۵ مارس معامله شده است. بر این اساس به نظر می‌رسد معامله‌گران در انتظار نوسان قیمت اتریوم در تاریخ‌های ذکر شده هستند. نزدیکترین اتفاق مهمی که می‌توان از آن به عنوان یک عامل نوسان در بازار رمزارزها نام برد، اعلام افزایش نرخ بهره توسط فدرال رزرو است که در هفته آینده منتشر می‌شود. بنابراین به نظر می‌رسد این رفتار تریدرها طبیعی باشد.

آلن وانگ (Allen Wang) رییس بخش معاملات Babel Finance معتقد است در یک بازار آموزش بازار آتی و آپشن بالغ، میانگین حجم معاملات روزانه قراردادهای اختیار تقریبا ۵ الی ۲۰ برابر حجم معاملات خود دارایی مورد نظر است. به نظر می‌رسد بازار قراردادهای اختیار هنوز به حد کافی بزرگ نیست که بر قیمت آنی تاثیرگذار باشد اما می‌تواند راهنمایی برای بررسی احساسات معامله‌گران باشد.

قراردادهای اختیار معامله و آتی بیت کوین 4 تیر منقضی می‌شوند؛ برتری با کیست؟

با انقضای بیش از 2 میلیارد دلار قرارداد آپشن یا اختیار معامله و فیوچرز بیت کوین در 4 تیر، در صورت از دست رفتن حمایت 32 هزار دلاری اوضاع به نفع فروشندگان است.

روز جمعه 25 ژوئن برابر با 4 تیر، 2.5 میلیارد دلار قرارداد آپشن یا اختیار معامله بیت کوین منقضی می‌شود و در صورت از دست رفتن حمایت 32 هزار دلاری، فروشندگان برتری 450 میلیون دلاری نسبت به خریداران خواهند داشت.

قیمت بیت کوین طی 7 روز گذشته تقریبا 22 درصد سقوط کرده و برای دومین بار در ماه ژوئن، در محدوده 32,000 دلاری قرار گرفته است. مهم‌ترین خبری که پس از ممنوعیت ماینینگ در چین منجر به عملکرد منفی این ارز دیجیتال شده، این است که بانک کشاورزی چین درصدد بستن حساب های بانکی مرتبط با آموزش بازار آتی و آپشن معامله رمز ارزهاست و احتمال بستن حساب‌های بانکی میزهای خارج بازار یا همان فرابورس بیت کوین نیز وجود دارد.

با این وجود، روز گذشته هش ریت شبکه بیت کوین به کمترین میزان در یک سال گذشته رسید که نقش کلیدی در اصلاح قیمت این رمز ارز داشته است. حتی جذب سرمایه مایکرواستراتژی و خرید 500 میلیون دلاری بیت کوین این شرکت نیز باعث حفظ سطح حمایت 35,000 دلاری نشد. این اتفاق، شک و شبهه‌هایی را برانگیخت که احتمالا حتی انقضای قراردادهای اختیار معامله و آتی (فیوچرز) 4 تیر بیت کوین نیز از قافله عقب خواهند ماند. در روز جمعه، 2.5 میلیارد دلار قرارداد آپشن و 2 میلیارد دلار معامله فیوچرز منقضی خواهد شد.

در حال حاضر بورس کالای شیکاگو (CM) تقریبا نیمی از قراردادهای باز و تسویه نشده آتی را به خود اختصاص داده و از نظر تاریخی، اکثر سرمایه گذاران در هفته آخر منتهی به سررسید، قرارداد خود را تمدید می‌کنند. بازار سازها و میزهای آربیتراژ عموما دارای پوزیشن کوتاه مدت فیوچرز بوده و همزمان تمایل به هولد کردن بیت کوین دارند، بنابراین این افراد از هر دوی بازارهای پریمیوم و اسپات (نقدی) بهره می‌برند.

با همه این تفاسیر، هیچ فایده‌ای در تمدید یک قرارداد اختیار معامله بیت کوین که در حال حاضر هیچ سودی ندارد، نیست. اکنون که کمتر از 4 روز تا زمان سررسید این معاملات باقی مانده، حق خرید (Call) بیت کوین در قیمت 44,000 دلار برابر با 20 دلار است.

قراردادهای باز تجمعی آپشن بیت کوین برای روز جمعه 4 تیر

رقابت خریداران و فروشندگان اختیار معامله بیت کوین به سود کدام طرف تمام می‌شود؟

از آنجایی که قراردادهای اختیار معامله دارای دید خنثی تا صعودی خرید (Call Option) 36 درصد بیشتر است، تصویر اولیه نیز به سود خریداران است. از این مقدار، 87 درصد قراردادهای خرید بالای قیمت 34,000 دلاری قرار دارند. بنابراین، در صورتی که بیت کوین بالای این سطح بماند، تنها 200 میلیون دلار از قراردادهای تسویه نشده‌ای که دید خنثی تا صعودی دارند در سررسید 4 تیر حضور خواهند داشت.

در این میان، 46 درصد از آپشن‌های فروش (Put Options) بالای قیمت 34,000 دلاری قرار دارند. این مقدار، 510 میلیون دلار از قراردادهای باز را تشکیل می‌دهد که یک مزیت برای آن دسته از افرادی است که دیدی خنثی تا نزولی نسبت به عملکرد بیت کوین دارند.

این اختلاف 310 میلیون دلاری به سود فروشندگان است، اما در صورت صعود بیت کوین به بالای 36,000 دلار در روز 25 ژوئن، میزان این قراردادها 190 میلیون دلار کاهش خواهد یافت. در طرف مقابل، در صورت رسیدن قیمت به زیر 32،000 دلار، 140 میلیون دلار دیگر به نفع فروشندگان به این میزان از قراردادها اضافه خواهد شد. در این حالت، تفاوت و مزیت 450 میلیون دلاری این معاملات را نباید نادیده گرفت.

بنابراین بهتر است که خریداران پوزیشن‌های خود را بسته یا با استفاده از تفاوت اسپرد (Spread) با قراردادهای فروش، حتی پوزیشن جدیدی باز کرده و بدون پرداخت هزینه اضافی به جز مارجین اولیه، سودآوری داشته باشند.

این مطلب صرفا تحلیل بازار آپشن بیت کوین بوده و توصیه سرمایه‌گذاری نیست. همیشه پیش از معامله شخصا تحقیقات بازار را انجام دهید.

لیست مقالات و مطالب آموزش سرمایه گذاری در بورس در بورس

قبل از شروع صحبت درباره سرمایه گذاری، باید بدانیم که دارایی چیست و چه انواعی دارد، دارایی ها دسته بندی های مختلفی دارند، مثلا آنها رو میشود به دو دسته مشهود و نامشهود تقسیم کرد. دارایی های مشهود، داریی هایی هستند که قابل لمس و فیزیکی هستند. دارایی های نامشهود هم به تبع ان، دارایی هایی هستند که قابل لمس نیستند.

سرمایه گذاری

سرمایه گذاری، دارایی است که برای ایجاد درآمد یا کسب سود در طول زمان خریداری میشود. سرمایه گذاری معمول شامل سهام، اوراق بهادار (مثل اوراق مشارکت و. )، املاک و مستغلات میباشد. علاوه بر این کامودیتی ها (مثل طلا)، حساب های پس انداز، اوراق قرضه، قراردادهای آپشن (مثل اختیار معامله) را هم میتوانیم جزئی از انواع سرمایه گذاری تقسیم بندی کنیم. انواع سرمایه گذاری در بازار اوراق بهادار قابل معامله هستند که عملکرد شرکت ها و اخبار دیگر روی قیمت آن ها تاثیرگذار است.

به صورت کلی، هرچه مدت زمان سرمایه گذاری طولانی مدت تر باشد، شانس افزایش قیمت دارایی بیشتر است. به زبان دیگر، به طور کلی سرمایه گذاری هرچه بلندمدت تر باشد، سودی که کسب میکنید بیشتر خواهد بود. در مقابل هرچه مدت زمان سرمایه گذاری کوتاه تر باشد، ریسک سرمایه گذاری هم بیشتر خواهد بود. البته همیشه این ریسک وجود دارد که قیمت دارایی در طول مدت، به جای افزایش، کاهش پیدا کند.

به طور کلی میتوانیم دارایی ها را برای سرمایه گذاری به دسته های زیر تقسیم کنیم:

روش های سرمایه گذاری

سرمایه گذاری را میتوانیم به دو دسته زیر تقسیم کنیم:

• سرمایه گذاری شخصی

• سرمایه گذاری قرضی

سرمایه گذاری شخصی: این نوع از سرمایه گذاری، احتمالا اولین حالتی است که با شنیدن کلمه سرمایه گذاری به ذهن میاید. در سرمایه گذاری شخصی، فرد میتواند در سهام، کسب و کار، املاک و اشیای گران قیمت سرمایه گذاری کند.

سرمایه گذاری قرضی: یکی از راه های سرمایه گذاری، قرض دادن پول است. قرض دادن پول در واقع به یک دسته از اوراق بهادار اشاره میکند که در آن شما با خرید اوراق بهادار، انگار به شرکت پول قرض داده اید و شرکت به شما بدهکار است. به این علت است که به این دسته از سرمایه گذاری، سرمایه گذاری قرضی میگوییم. اوراق مشارکت، قرضه و. از این دسته هستند.

علاوه بر این، شما با سپرده گذاری پول خود در بانک به نوعی انگار پول خود را به بانک قرض داده اید تا بانک از آن برای وام دادن به افراد و استفاده های دیگر استفاده کند.

باید توجه کنید که تحصیلات و اقلام مصرفی (مثل خودرو، اثاثیه منزل و. ) جزوی از هیچکدام از این دسته ها نیست. در واقع ممکن است فروشندگان این کالاها یا افراد بخاطر نوسانات قیمتی آنها، اعتقاد داشته باشند که این اقلام در واقع سرمایه گذاری هستند اما در اقتصاد، این اقلام جزو سرمایه گذاری دسته بندی نمیشوند.

انواع روش‌های سرمایه‌گذاری دیگر

به طور معمول، سرمایه‌گذاری به دو روش کلی تقسیم می‌شود.

• سرمایه‌گذاری مستقیم یا شخصی

در این روش فرد، به طور مستقیم اقدام به سرمایه‌گذاری می‌کند و باید دو مرحله فرآیند سرمایه‌گذاری را خودش، به تنهایی انجام دهد.

• سرمایه‌گذاری غیرمستقیم یا نهادی

در این روش فرد، از واسطه‌های مالی کمک می‌گیرد. آنها رابط بین او و آموزش بازار آتی و آپشن طرح سرمایه‌گذاری هستند. واسطه‌های مالی از طریق انتشار حق مالی، همراه با تعهدشان و عرضه آن به مشارکت‌کنندگان، به کسب پول در بازار سرمایه می‌پردازند و سپس این وجوه را سرمایه‌گذاری می‌کنند.

به چه روش‌هایی می‌توانیم سرمایه‌گذاری کنیم؟

سرمایه‌گذاری از نظر موضوع به دو دسته واقعی و مالی تقسیم می‌شود. گاهی موضوع سرمایه‌گذاری دارایی‌های واقعی است و گاهی سرمایه‌گذاری در دارایی‌های مالی انجام می‌شود.

دارایی‌های واقعی، آن دسته از دارایی‌ها می‌باشند که ارزششان متکی به خودشان می‌باشد. برای نمونه مسکن و طلا نمونه‌ای از این دارایی‌ها هستند. دارایی‌های مالی، دسته‌ای دیگر از دارایی‌ها می‌باشند که ارزششان متکی به خودشان نیست و نیازمند ضمانت و اعتباردهی شخص دیگری هستند. به طوری که بدون اعتبار آن شخص، دیگر، ارزشی ندارند! چک، سهام، سپرده بانکی و اوراق مشارکت، نمونه‌ای از این دارایی‌ها می‌باشد. در ادامه با مهم‌ترین روش‌های سرمایه‌گذاری دارایی‌های واقعی و مالی آشنا خواهیم شد.

نمونه‌هایی از مهم‌ترین سرمایه‌گذاری‌های واقعی، شامل سرمایه‌گذاری‌هایی است که بر روی املاک و مستغلات و یا دیگر کالاهای فیزیکی انجام می‌شود. برای مثال، اشخاصی که به دلیل افزایش سرمایه و یا کسب درآمد اقدام به خرید خانه، آپارتمان و یا زمین می‌کنند، سرمایه‌گذاری واقعی دارند. گاهی کسب درآمد، ناشی از اجاره و یا فروش این املاک به قیمتی بالاتر از قیمت خرید می‌باشد. و یا افرادی که به خرید طلا، نقره و جواهراتی مثل الماس و یاقوت که قابلیت خرید و فروش مجدد دارند، می‌پردازند، به نوعی یک سرمایه‌گذاری واقعی را انجام می‌دهند.

معروف ترین سرمایه‌گذاری‌های مالی شامل سرمایه‌گذاری در انواع اوراق بهادار و قراردادهای مبتنی بر آنها و یا محصولات ارائه شده از طرف موسسات مالی است. این نوع از سرمایه‌گذاری با توجه به ماهیتی که دارد، در دسته‌های پنج‌گانه زیر طبقه‌بندی می‌شود.

پیش از تعریف اوراق بدهی، بهتر است تا با تعریف اوراق بهادار آشنا شوید. با خرید اوراق بهادار، پولتان را برای مدتی محدود به فرد، گروه و یا سازمانی قرض می‌دهید. برخی از شرکت‌های دولتی و خصوصی این اوراق را به طور مداوم در اختیار افراد قرار می‌دهند. وظیفه صدور این اوراق بر عهده خزانه‌داری کشور است. با پایان یافتن زمان مشخص شده در این اوراق، افراد سرمایه‌گذاری‌کننده، مقدار سرمایه‌گذاری شده اولیه به همراه سود حاصل را دریافت خواهید کرد. البته این سود در مقابل سرمایه‌گذاری در سهام که در ادامه شرح داده می‌شود، بسیار ناچیز است و ریسک کمتری دارد.

به طور کلی، سرمایه‌گذاری بر روی سه نوع از اوراق بهادار با نام‌های اوراق بدهی، اوراق حقوقی صاحبان سهام و ابزارهای مشتقه انجام می‌شود که در ابتدا به شرح اوراق بهادار پرداخته می‌شود.

اوراق بدهی

قراردادی رسمی بین سرمایه‌گذار یا همان وام‌دهنده و فروشنده اوراق یا همان وام‌گیرنده است که در آن، وام‌گیرنده متعهد می‌شود تا اصل سرمایه‌گذاری به همراه بهره توافق‌شده را در موعد زمانی مشخص‌شده به وام‌دهنده پرداخت کند. در حقیقت، شرکت‌ها و نهادهای کشور با صادر کردن این اوراق، منابع مالی مورد نیازشان را تامین می‌کنند. اوراق بدهی از جمله اوراق کم‌ریسک به شمار می‌آید و مشخصاتی نظیر تاریخ سررسید، نرخ سود اسمی، ارزش اسمی و قیمت فروش دارند.

علاوه بر ریسک کم، از جمله مزایای این اوراق می‌توان به مشارکت سرمایه‌گذاران در کمک به تامین مالی شرکت‌ها و بنگاه‌ها اشاره کرد. اوراق بدهی انواع مختلفی از جمله اوراق مشارکت، قرضه، رهنی، صکوک، سپرده بانکی، بازرگانی، اسناد خزانه و موارد دیگر دارند. زمان این قرارداد نیز می‌تواند بسیار کوتاه و یا بلند باشد.

اوراق حقوقی صاحبان سهام

این اوراق نیز مانند اوراق بدهی نوعی از اوراق بهادار است که به جای آن‌که نشان‌دهنده بدهی باشد، مالکیت سرمایه‌گذار نسبت به یک دارایی یا شرکت را نشان می‌دهد. با خریدن سهام، صاحب بخشی از یک شرکت سهامی عام خواهید شد. خرید سهام نیازمند دانش اقتصادی، شناخت بازار و شانس است! این روش سرمایه‌گذاری با ریسک زیادی همراه است. امروزه سهام‌ به صورت حضوری، آنلاین و یا از طریق دلالان به فروش می‌رسد اما اصلی‌ترین بازار برای خرید و فروش اوراق سهام، بورس می‌باشد. با خرید هر سهم در سود وزیان آن شریک خواهید شد. اوراق سهام به مواردی مثل سهام عادی، سهام ممتاز، سهام جایزه، اوراق مشارکت، حق تقدم و موارد دیگر تقسیم می‌شود.

ابزارهای مشتقه

همان طور که از نام ابزار مشتقه مشخص است، این روش سرمایه گذاری، ارزشش را از چیز دیگری گرفته است. ابزار مشتقه به تنهایی ارزشی ندارد و ارزش حقیقی آن به موارد دیگری مثل ارز، طلا، بازار اوراق بهادار وابسته است. اغلب سرمایه‌گذاران، آشنایی کمی نسبت به ابزارهای مشتقه دارند. در حال حاضر دو نوع از ابزارهای مشتقه یعنی اختیار معاملات و قراردادهای آتی در بازار فرابورس، فراهم می‌باشد. قراردادهای آتی به دو دسته آتی کالا و آتی سهام تقسیم می‌شوند. در این قرارداد خریدار متعهد می‌شود تا کالایی مشخص یا سهامی خاصی را خریداری نماید. علاوه بر آن که، قیمت و زمان خرید را نیز معین می‌کند. در مقابل فروشنده نیز موظف است تا به تضمین فروش این کالا و یا سهام در زمان تعهد شده و با قیمت مشخص شده بپردازد. در قراردادهای اختیار معامله نیز، دو طرف فروشنده و خریدار در خصوص خرید و فروش یک دارایی در زمان آینده، توافق می‌کنند.

صندوق‌های سرمایه‌گذاری

صندوق‌ها نوعی نهاد مالی واسطه می‌باشند که به جمع‌آوری وجوه مردم می‌پردازند تا این وجوه را در اوراق بهادار سرمایه‌گذاری نمایند و با استفاده از سود حاصل از این اوراق، به مردم منفعت برسانند. انواع متعددی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری وجود دارد که برای مثال می‌توان از صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت، صندوق‌های سرمایه‌گذاری در سهام، صندوق‌های سرمایه‌گذاری مختلط، صندوق سرمایه‌گذاری اشتراکی و صندوق سرمایه‌گذاری قابل معامله یا EFT نام برد.

سایر سرمایه‌گذاری‌ها

سپرده بانکی، نوعی سرمایه‌گذاری است که از طریق بانک‌ها ارائه می‌شود. این سرمایه‌گذاری در حساب‌ها و بازه‌های زمانی مختلف، نرخ سود متفاوتی دارد. این روش از جمله روش‌های کم‌ریسک و با بازدهی پایین محسوب می‌شود.

بیمه بازنشستگی، به همراه ترکیبی از سهام، سپرده‌های بانکی و اوراق بهادار، منجر به اطمینان بازنشستگان نسبت به آینده می‌شود. معمولا این بیمه‌ها معاف از مالیات هستند. هرچند نمی‌توان بیمه بازنشستگی را به عنوان یک روش سرمایه‌گذاری محسوب کرد!

ارزهای دیجیتال، از جمله جدیدترین حوزه‌های سرمایه‌گذاری در دنیا محسوب می‌شوند. بیت‌کوین و اتریوم دو نمونه از مشهورترین ارزهای دیجیتال می‌باشند. در حال حاضر، خرید و فروش ارزهای دیجیتال، با ریسک زیادی همراه است.

انواع سرمایه‌گذاری، دارای تقسیم‌بندی‌های دیگری نیز می‌باشد. در شکل زیر با دخیل کردن عامل بازار و شکل درآمدی، یکی از این تقسیم‌بندی‌ها را مشاهده می‌کنید.

معاملات آتی

درسال 1848 میلادی در شیکاگو تولیدکنندگان گندم برای فروش محصولات خود نیاز به بازاری داشتند تا معاملات نقدی را انجام دهند یعنی گندم بدهند و پول آنرا بستانند. به تدریج فروشندگان و خریداران شروع به نوعی تعهد جهت دریافت وجه نقد خود در آینده گرفتند و زمینه معاملات آتی (Futures) را پایه ریزی کردند بدین معنی که: تولیدکننده موافقت نماید که محصول خود را به خریدار در تاریخ آینده با قیمت توافق شده بفروشد.

آذرماه ١٣٨۴ را می توان به عنوان سرآغاز جشن بلوغ بازار سرمایه ایران قلمداد کرد. در آن تاریخ طبق تصویب مجلس شورای اسلامی بر اساس قانون جدید بازار سرمایه که توسط دولت محترم به مجلس تقدیم شد، معاملات اوراق مشتقه مانند قراردادهای آتی کالا در بورس شکل قانونی پیدا نمود و مراجع تقلید نیز قبل از دولت و مجلس مجوز لازم را تنفیذ نموده بودند.

آتی کالا

قرارداد آتی توافقنامه ای است مبتنی بر خرید یا فروش دارایی مشخص در زمان معین در آینده، با قیمت مشخص. در این قرارداد خریدار متعهد می گردد کالای مورد نظر را در تاریخ تعیین شده تحویل گرفته و مبلغ مشخصی را بابت هر واحد از آن پرداخت نماید و فروشنده نیز متعهد میگردد درتاریخ موردنظر درازای دریافت وجه مشخصی کالای مورد نظر را تحویل نماید. برای جلوگیری از امتناع طرفین از انجام قرارداد، طرفین به صورت شرط ضمن عقد متعهد می شوند مبلغی را به عنوان وجه تضمین نزد اتاق پایاپای بگذارند و متعهد می شوند متناسب با تغییرات قیمت آتی، وجه تضمین را تعدیل کنند و اتاق پایاپای از طرف آنان وکالت دارد متناسب با تغییرات قیمت، بخشی از وجه تضمین هریک از طرفین را به عنوان اباحه تصرف در اختیار دیگری قرار دهد و او حق استفاده از آن را خواهد داشت تا در سررسید باهم تسویه کنند. هم اکنون زعفران رشته ای بریده ممتاز ،زعفران رشته ای درجه یک ، زیره سبز و پسته داراییهای پایه پذیرفته شده به عنوان دارایی پایه قراردادهای آتی بورس کالا می باشد.

از مزایای قراردادهای آتی امکان پوشش ریسک (hedging) با هزینه کم، امکان سود آوری در بازار نزولی ( short sell)، امکان ورود در بازارهای بزرگتر با سرمایه کم (leverage)، آربیتراژ می باشد.

نرخ تسویه درپایان روز معاملاتی کشف میگردد و با توجه به آن به روزرسانی حسابها صورت میپذیرد و سود و زیان کلیه قراردادهای باز توسط اتاق پایاپای بورس محاسبه و در حساب مشتریان اعمال می گردد. قیمت تسویه روزانه هم اکنون بر اساس میانگین قیمت 30% پایانی حجم معاملات منتهی به پایان آخرین جلسه معاملاتی و قیمت تسویه لحظه ای براساس میانگین قیمت 30% پایانی حجم معاملات منتهی به هر لحظه محاسبه خواهد شد.

در صورتیکه پس از کشف نرخ تسویه و اعمال آن در صورتحساب مشتریان، موجودی حساب از حداقل سپرده تعیین شده توسط بورس کمتر گردد اخطار افزایش وجه تضمین برای مشتریان ارسال می گردد. مشتریان فرصت دارند تا یک ساعت پس از شروع معاملات روز بعد نسبت به افزایش موجودی خود اقدام نمایند.در صورت عدم واریز وجه در زمان اعلام کارگزار از سوی مشتری، کارگزار موظف است با اخذ موقعیت معکوس نسبت به بستن معامله باز مشتری اقدام نماید.

بیشتر قراردادهای آتی، منجر به تحویل فیزیکی کالا نمیشود علتش آن است که اکثر سرمایه گذاران قبل از فرا رسیدن زمان تحویل کالا، اقدام به بستن قرارداد یا Offsetting می نمایند. تبدیل تعهد از طریق اتخاذ یک ”موقعیت تعهدی“ جدید معکوس در مقابل ”موقعیت تعهدی باز“ مشتری صورت می پذیرد.

تمامی افراد حقیقی و حقوقی میتوانند با مراجعه به شعب کارگزاری سهم آشنا با همراه داشتن اصل مدارک هویتی و تکمیل فرم ها اقدام به اخذ کد معاملاتی قرارداد آتی نمایند. و همچنین در صورت داشتن شرایط لازم بعد از اخذ مجوز دسترسی به سامانه برخط معاملات قراردادهای آتی، کد کاربری و کلمه عبور برای استفاده از خدمات آنلاین برای مشتریان محترم صادر میگردد .

گواهی سپرده کالایی

گواهی سپرده کالایی اوراق بهاداری است که نشان دهنده مالکیت دارنده ی آن بر مقدار معینی کالاست و پشتوانه آن قبض انبار استانداری است که توسط انبارهای موردتایید بورس صادر می گردد. بر اساس گزارش های منتشر شده توسط نهادهای بین المللی قبوض انبار از ابزارهای متداول تامین مالی در کشورهای توسعه یافته و حتی برخی کشورهای در حال توسعه به حساب می آیند. از کاربردهای مهم قبوض انبار در تامین مالی، برای تمامی بخش های اقتصادی، ابزار تحویل در قراردهای آتی می باشد.

تمام اشخاص حقیقی و حقوقی که کد معاملات اوراق بهادار دارند، می‌توانند اقدام به معامله گواهی سپرده کالایی هر کالایی نمایند. برای تحویل گرفتن کالا از انبار (در صورت داشتن گواهی سپرده در کد بورسی) باید مدارک لازم شامل معرفی نامه برای انبار از کارگزاری دریافت شود و با ارائه مدارک به انبار و واریز هزینه های انباردار کالا به خریدار تحویل داده می شود.