نحوه محاسبه شاخص کل بورس چگونه است؟

شاخص بورس چیست؟ معرفی انواع آن و کاربرد هر شاخص بورس

چرا آشنایی با شاخص بورس مهم است؟ مهم ترین شاخص های بورس کدامند؟ ما در این مطلب به مفهوم شاخص بورس پرداخته مهمترین شاخص ها را معرفی و کاربرد هر یک را بیان می کنیم.

آیا می‌دانید شاخص در بورس چیست؟ آیا درباره انواع شاخص بورس اطلاعات کافی دارید؟

در چند سال اخیر مردم ایران بیش از پیش با مفهوم بورس آشنا شده‌اند و بسیاری به سرمایه‌گذاری در آن روی آورده‌اند. اما برخی از این سرمایه‌گذاران حتی به درستی نمی‌دانند که شاخص بورس چیست؟ به همین دلیل، آشنایی با اصطلاحات و مفاهیم کاربردی در بورس اهمیت بیشتری پیدا کرده است. شاخص بورس یکی از همین مفاهیم به شمار می‌آید که داشتن شناخت و درک درست از آن، لازمه رشد و سودآوری است.

شاخص‌های متعددی در بورس وجود دارند که هر یک از آن‌ها با بررسی بازار بورس از زاویه‌ای متفاوت، به پیش‌بینی وضعیت بازار و قیمت سهام توسط سهامداران کمک می‌کنند. به این ترتیب، تمام سهامداران برای معامله در بازار نیاز دارند که ابتدا به بررسی قیمت سهام و روند احتمالی شاخص‌ها بپردازند و بعد تصمیم به خرید و فروش یا نگه داشتن اوراق بهادار خود کنند. در ادامه به بررسی بیشتر مفهوم و انواع شاخص بورس (Index) می‌پردازیم و شما با مطالعه این مطلب به صورت کامل متوجه خواهید شد که شاخص بورس چیست؟

برای کسب اطلاعات کامل در مورد خرید و فروش سهام در بازار فرابورس کلیک کنید.

شاخص بورس چیست؟

برای اینکه بدانید معنی شاخص بورس چیست و با کاربرد شاخص بورس آشنا شوید، ابتدا لازم است با مفهومی به نام «بورس» آشنا شده باشید. بورس در واقع به بازاری گفته می‌شود که اوراق بهادار و سهام در آن مبادله می‌شود. تا پیش از دخالت تکنولوژی در بازار بورس، سهام شرکت‌ها به صورت اوراق بهادار به سهامداران داده می‌شد و این اوراق به ازای پول، میان خریداران و فروشندگان رد و بدل می‌شدند. امروزه اوراق بهادار شکل کاغذی خود را از دست داده‌اند و تقریباً تمامی مبادله‌ها به صورت الکترونیکی و آنلاین انجام می‌شوند. در این بازار الکترونیکی شاخص‌های متعددی وجود دارند که وضعیت بازار را از جهات مختلف مورد بررسی قرار می‌دهند و رشد و نزول قیمت سهام بخش‌های مختلف را به اطلاع سهامداران می‌رسانند.

شاخص بورس در واقع عددی است که میانگین قیمت سهام شرکت‌های ثبت شده در بازار بورس و میزان رشد یا افت آن‌ها را محاسبه کرده و به سهامداران نشان می‌دهد.

انواع مختلفی از شاخص‌ های بورس را داریم که مهم‌ترین آن‌ها شامل شاخص کل بورس، شاخص قیمت، شاخص آزاد شناور، شاخص بازار اول و دوم، شاخص 50 شرکت برتر، شاخص 30 شرکت بزرگ، شاخص صنعتی و شاخص واسطه‌گری‌های مالی هستند.

برای آنکه بهتر بدانید شاخص بورس چیست بهتر با انواع آن آشنا شوید. انواع بورس به دو صورت وزنی یا بدون وزن مورد بررسی قرار می‌گیرند.

شاخص وزنی در واقع به شاخص‌هایی گفته می‌شود که حجم، سرمایه اولیه و تعداد سهام شناور شرکت‌ها در تعیین آن‌ها مؤثر باشند. یعنی هرچه شرکت بزرگ‌تر بوده و سرمایه بیشتری را به بازار بورس وارد کرده باشد، سهم بزرگ‌تری در تعیین شاخص بورس خواهد داشت.

این در حالی است که در شاخص‌های بدون وزن، سهم همه شرکت‌ها در تعیین شاخص بورس یکسان است و کاهش یا افزایش قیمت سهام هر یک از شرکت‌ها به یک میزان در نزول یا صعود شاخص بورس تأثیر می‌گذارد.

بررسی این نوع شاخص‌ها به سهامداران می‌فهماند که بازدهی بیشتر و تمایل بازار به سمت شرکت‌های بزرگ است یا صنایع و شرکت‌های کوچک.

بیشتر بخوانید: انواع روش های سرمایه گذاری در بورس

معرفی انواع شاخص های بورس و کاربرد هرکدام

اکنون که می‌دانید شاخص بورس چیست، نیاز است با انواع شاخص بورس و کاربرد آن‌ها آشنا شوید. شاخ‌ های متعددی در بورس وجود دارند، اما 8 شاخص اصلی در بازار بورس ایران به چشم می‌خورند که شناخت آن‌ها برای سهامداران از اهمیت بالایی برخوردار است. هر یک از این شاخص‌ها از طریق فرمول مخصوص خود به دست می‌آیند. 8 شاخص اصلی شامل موارد زیر هستند:

شاخص کل بورس چیست (شاخص قیمت و بازده نقدی)

اگر با بازار بورس اوراق بهادار و کاربرد شاخص بورس کمی آشنا شده باشد، حتماً اصطلاحی به نام شاخص کل (Index) را شنیده‌اید. آشنایی با مفهوم شاخص کل دریچه‌ای برای پاسخ به پرسش شاخص بورس چیست، است. این شاخص ورد زبان تمام سرمایه‌گذاران و فعالان بازار بورس است که این امر اهمیت بالای شاخص کل را نشان می‌دهد.

شاخص کل در واقع به میانگین بازدهی سرمایه‌گذاران بازار بورس گفته می‌شود . بازدهی سهامداران از قیمت سهام و سود سالانه‌ای که سرمایه‌گذاران از شرکت‌ها دریافت می‌کنند تشکیل شده است. برای درک بهتر این مفهوم، تصور کنید شما یک سهام را به قیمت 400 تومان خریده‌اید و بعد از یک سال قیمت این سهام به 1000 تومان می‌رسد. در این میان، شما 100 تومان نیز به عنوان سود سالیانه از شرکت دریافت می‌کنید. در این صورت، بازدهی سرمایه‌گذاری شما 700 تومان است.

حال این موضوع را در ابعاد بزرگ‌تر تصور کنید. شاخص کل قیمت سهام تمام شرکت‌های ثبت شده در بازار بورس و میزان سوددهی سالانه آن‌ها را محاسبه کرده و میانگین آن‌ها را از طریق فرمولی مخصوص به دست می‌آورد. در این میان، شرکت‌های بزرگ‌تر نقش تعیین‌کننده‌تری نسبت به صنایع و شرکت‌های کوچک‌تر در شاخص کل دارند. بنابراین شاخص کل را می‌توان یک شاخص وزنی به شمار آورد. چیزی که در شاخص کل اهمیت دارد، عدد مشخص شده برای آن نیست. سرمایه‌گذاران در هنگام بررسی شاخص کل باید به میزان و نحوه تغییرات آن اهمیت دهند. حتما تاکنون به خوبی متوجه شده‌اید که شاخص بورس چیست.

شاخص قیمت (TEDPIX)

شاخص قیمت، روند تغییر عمومی قیمت سهام تمام شرکت‌ها و صنایع حاضر در بازار بورس را بررسی می‌کند. در واقع اگر میزان سوددهی سالیانه شرکت‌ها را از فرمول محاسبه شاخص کل حذف کنید، شاخص قیمت به دست می‌آید. در شاخص قیمت میزان سوددهی سالانه شرکت‌ها اهمیت ندارد، بلکه تغییر قیمت سهام آن‌ها است که مهم است.

از آنجایی که حجم سهام و سرمایه شرکت‌های بزرگ در بازار بورس بیشتر است، سهم بیشتری نیز در تعیین شاخص قیمت دارند و شاخص قیمت را به یک شاخص وزنی تبدیل می‌کنند. البته شاخص قیمت دیگری به نام شاخص قیمت هم وزن نیز داریم که سهم شرکت‌های کوچک و بزرگ را به یک میزان محاسبه کرده و تغییر قیمت سهام آن‌ها را به یک میزان در نوسانات شاخص تأثیر می‌دهد . اگر مفهوم شاخص قیمت را فهمیده باشید تا حدود زیادی پاسخ پرسش شاخص بورس چیست را نیز متوجه شده‌اید.

شاخص بازار اول و دوم

شرکت‌های حاضر در بازار بورس را می‌توان به دو گروه عمده تقسیم کرد. گروه اول شرکت‌هایی را شامل می‌شود که بیشترین میزان سرمایه و سودآوری، تعداد سهامداران و سهام و شاخص آزاد شناور را داشته باشند. گروه دوم را سایر شرکت‌های عضو بورس تشکیل می‌دهند. این شاخص به نوعی تفکیک‌کننده شرکت‌های بزرگ و کوچک از یکدیگر است. بنابراین با مقایسه سرعت تغییر شاخص این دو گروه با یکدیگر می‌توان متوجه شد سرمایه‌گذاری در گروه اول سودآوری سریع‌تری دارد یا گروه دوم.

شاخص آزاد شناور (TEFIX)

سهامداران را می‌توان به دو گروه عمده تقسیم کرد. گروه اول از سهامداران حقیقی تشکیل شده‌اند که در بازار بورس فعال هستند و گروه دوم از افراد حقوقی یا شرکت‌هایی تشکیل شده‌اند که در این بازار به معامله می‌پردازند.

معمولاً میزان سرمایه وارد شده به شرکت‌ها از جانب گروه دوم بیشتر است و میزان و تعداد بیشتری از سهام شرکت‌ها به این دسته سهامداران تعلق دارد. اما گروه اول یا سهامداران حقیقی سهام خود را مرتباً خرید و فروش می‌کنند. سهامی که در دست سهامداران حقیقی قرار دارد، به عنوان سهام شناور آزاد شناخته می‌شود. ارزش میانگین سهام گروه دوم را شاخص آزاد شناور می‌گویند. معمولاً گروه اول به شرکت‌هایی که حضور پررنگ‌تری از گروه دوم را تجربه می‌کنند و شاخص آزاد شناور بالاتری دارند، علاقه بیشتری نشان می‌دهند.

شاخص 50 شرکت برتر

برای آنکه بدانید شاخص بورس چیست باید حتما از مفهوم شاخص 50 شرکت برتر اطلاع داشته باشید. در پایان هر دور سه ماهه، فهرستی از 50 شرکت برتر در بازار بورس ایجاد می‌شود که سهام آن‌ها نسبت به سایر شرکت‌های عضو بازار بورس اوراق بهادار قابلیت نقدشوندگی بیشتری دارند.

میانگین ارزش سهام این شرکت‌ها را با «شاخص 50 شرکت برتر» مشخص می‌کنند. شاخص آزاد شناور این شرکت‌ها بالا است و روزانه تعداد بسیار زیادی از سهام آن‌ها میان سهامداران معامله می‌شوند. سهام این شرکت‌ها همواره خریدار دارند و هر زمان که بخواهید می‌توانید سرمایه خود را به ازای بهترین قیمت خارج کنید.

شاخص 30 شرکت بزرگ

همان طور که از نام شاخص معلوم است، هر سه ماه یک بار 30 شرکت بزرگ که ارزش بازار آن‌ها در صدر لیست شرکت‌های عضو بازار بورس اوراق بهادار قرار دارد را مشخص می‌کنند و تغییرات ارزش سهام آن‌ها را به عنوان «شاخص 30 شرکت بزرگ» نمایش می‌دهند. در حالی که این 30 شرکت تنها کمتر از 10 درصد از تعداد تمام شرکت های بازار بورس را تشکیل داده‌اند، بیش از 70 درصد از ارزش بورس تهران به همین شرکت‌ها تعلق دارد. به این ترتیب، به راحتی می‌توان تأثیر قابل توجه آن‌ها بر تغییر شاخص کل و شاخص قیمت را درک کرد.

شاخص صنعت چیست

شرکت‌های صنعتی شامل شرکت‌های بخش تولید از جمله خودروسازی، پتروشیمی، مخابرات، نحوه محاسبه شاخص کل بورس چگونه است؟ فلزات، ساختمان و . هستند که قیمت سهام آن‌ها به صورت جداگانه نسبت به سایر بخش‌ها مورد بررسی قرار می‌گیرد. شاخص صنعت، یک سطح عمومی از ارزش سهام شرکت‌های صنعتی را به اطلاع سرمایه‌گذاران و سهامداران می‌رساند. البته تمام صنعت‌های زیر مجموعه شاخص مخصوص به خود را نیز دارند. برای مثال، شاخص صنعت خودرو یا محصولات شیمیایی را می‌توان به صورت جداگانه بررسی کرد.

شاخص واسطه‌گری‌های مالی

قیمت و ارزش سهام شرکت‌های فعال در زمینه واسطه‌گری مالی مانند هلدینگ‌ها، سرمایه‌گذاری‌ها و لیزینگ‌ها به صورت جداگانه مورد بررسی قرار می‌گیرد و به عنوان « شاخص واسطه‌گری‌های مالی » شناخته می‌شود.

اکنون شما به عنوان یک فرد فعال در بازار بورس می‌دانید که شاخص در بورس چیست و با انواع و کاربرد شاخص بورس آشنایی پیدا کرده‌اید. فعالان و سرمایه‌گذاران بازار بورس با توجه به تغییرات شاخص‌های مختلف اقدام به پر کردن سبد خود و خرید و فروش سهام شرکت‌های مختلف می‌کنند. این شاخص‌ها به سهامداران کمک می‌کند از آینده ارزش سهام خود مطلع شوند و سرمایه‌گذاری را به صورت منطقی انجام دهند. در واقع کاربرد شاخص بورس، در استفاده از آن به منظور ارزیابی و قیاس چند متغیر و پدیده است. با بررسی و مقایسه انواع شاخص بورس می‌توان به درستی فهمید که شاخص بورس چیست و بر آینده بازار اشراف نسبی پیدا کرد. لازم به ذکر است که آنچه در این میان اهمیت دارد، منفی یا مثبت بودن شاخص‌ها نیست، بلکه میزان و نحوه تغییرات است که اهمیت دارد.

به عنوان مثال، ممکن است شاخص کل در هر صورت مثبت باشد، اما رقم آن نسبت به ماه‌های گذشته کاهش پیدا کرده باشد. همچنین ممکن است شاخص کل به دلیل کاهش ارزش سهام چند شرکت کاهش پیدا کند، اما شاخص صنعت با افزایش همراه بوده و سرمایه شما در منطقه امن قرار گرفته باشد. بنابراین بررسی رفتار شاخص‌های مختلف و مقایسه آن‌ها با یکدیگر می‌تواند پاسخ درست را برای شما ایجاد کند.

شاخص قیمت

شاخص قیمت یکی از مهم ترین و اصولی ترین شاخص های شناخته شده در بورس و فرابورس می باشد که نشان دهنده روند (ترند) عمومی تغییرات قیمت انواع سهام موجود در بازار بورس است. این شاخص، بر خلاف شاخص کل، سود تقسیمی شرکت ها را در خود لحاظ نمی کند.

فرق اساسی بین شاخص قیمت و شاخص کل در این است که شاخص قیمت تنها قیمت سهام شرکت های بورسی را محاسبه می کند در صورتی که شاخص کل سود پرداختی سالانه را نیز مورد محاسبه قرار می دهد.

مفهوم شاخص:

شاخص در واقع به عددی گفته ی شود که میانگین ارزش مجموعه ای از اقلام را بر اساس درصدی از میانگین آنها و در یک دوره زمانی مشخص بیان می کند.

در بورس تهران، ۸ شاخص مهم مورد بررسی قرار می گیرند که دارای جایگاه بالایی در تحلیل های سرمایه گذاران می باشند:

• شاخص کل قیمت
• شاخص قیمت و بازده نقدی
• شاخص بازده نقدی
• شاخص صنعت و شاخص مالی
• شاخص سهام آزاد شناور
• شاخص بازار اول و بازار دوم
• شاخص ۵۰ شرکت برتر
• شاخص ۳۰ شرکت بزرگ تر

در ادامه به شرح این شاخص ها پرداخته می شود.

شاخص کل قیمت:

با توجه به گفته های قبلی شاخص نشان دهنده سطح عمومی قیمت و یا بازدهی گروهی از سهام می باشد که آن سهام در بازار بورس داد و ستد می شوند.

لذا می توان گفت که شاخص کل قیمت نشان دهنده سطح عمومی قیمت تمام سهام های موجود در بازار مذکور به شمار می رود.

با توجه به این که شاخص یک عدد می باشد و واحد اندازه گیری خاصی برای آن در نظر نگرفته اند، لذا برای تفسیر و تحلیل آن یک سال را به عنوان سال پایه معرفی می نمایند و تمام ارقام مربوط به آن سال را ارقام مبنا در سال پایه در نظر می گیرند.

سپس با تغییراتی که به وجود می آید، قیمت سهام را در سال های آتی نسبت به همان سال پایه بررسی می نمایند و با استفاده از آن، روند صعود و یا نزول آن را مشخص می کنند که فرمول آن به صورت زیر می باشد:

۱۰۰×	ارزش جاری بازار سهام در زمان محاسبه	= مقدار شاخص کل
	ارزش جاری بازار سهام در تاریخ مبدا

شاخص قیمت مصرف کننده:

شاخص قیمت مصرف کننده (Consumer Price Index)، که به اختصار به آن (CPI) می گویند، معیاری برای سنجش میانگین وزنی قیمت های یک سبد یا پرتفوی می باشد.

این شاخص با در نظر داشتن تغییرات قیمت هر کدام از سهم های موجود، اقدام به محاسبه می کند که این تغییرات برای ارزیابی روند های آینده به کار برده می شود.

نکته: این شاخص در واقع یکی از متداول ترین آمار و ارقام برای شناسایی دوره های تورم یا کاهش نرخ تورم به شمار می رود.

شاخص قیمت مصرف کننده در ایران:

کل این بخش به دو زیر بخش تقسیم می شود که به صورت زیر قابل توضیح است:

• شاخص بهای کالا ها و خدمات مصرفی در نقاط شهری
• شاخص بهای کالا ها و خدمات مصرفی خانوار ها در نقاط روستایی

کاربرد شاخص قیمت مصرف کننده:

این شاخص در واقع یکی از شاخص هی اقتصادی می باشد که به طور وسیعی از آن استفاده می گردد و پر کاربرد ترین وسیله برای ارزیابی موارد زیر می باشد:

• اندازه تورم
• میزان اثر بخشی سیاست های اقتصادی دولت
• راهنمایی برای تصمیم گیری های سرمایه گذاران
• شاخصی ضمنی برای عوامل اقتصادی، از جمله خرده فروشی، درآمد های ساعتی یا هفتگی و…
• یافتن قدرت خرید مصرف کنندگان
• تنظیم سطح صلاحیت افراد برای انواع خاصی از کمک های دولتی
• تنظیم دستمزد بر اساس هزینه زندگی برای کارگران داخلی

همچنین شاخص قیمت مصرف کننده، هزینه سبد کالا و خدمات را در سراسر کشور به صورت ماهانه نشان می دهد که این کالا ها و خدمات به هشت گروه اصلی زیر تقسیم می گردند:

• مسکن
• پوشاک
• حمل و نقل
• آموزش و ارتباطات
• سایر کالا ها و خدمات
• تفریح
• مراقبت های پزشکی
• غذا و نوشیدنی

موسسه مشاوران مطالعه مقاله بازگشت ارز حاصل از صادرات را به شما عزیزان نحوه محاسبه شاخص کل بورس چگونه است؟ پیشنهاد می نماید.

شاخص قیمت و بازده نقدی

شاخص قیمت و بازده نقدی:

این شاخص که به شاخص TEDPIX معروف می باشد، دارای فرمولی مشابه با فرمول شاخص قیمت است با این تفاوت که در مخرج آن علاوه بر قیمت سال ۱۳۶۹، سود نقدی پرداختی آن سال نیز مورد محاسبه قرار می گیرد.

این دو مولفه نشان دهنده بازدهی کل بورس اوراق بهادار تهران می باشند که سود حاصل از سرمایه گذاری های بازار بورس از دو محل زیر به دست می آید:

• سود نقدی مصوب شده در مجامع شرکت ها
• سود به دست آمده از افزایش قیمت سهام

شاخص بازده نقدی:

شاخص بازده نقدی سود مصوب مجامع را محاسبه می کند که این سود به سود نقدی معروف می باشد و از تمامی سود های پرداختی توسط شرکت های بورسی، ناشی می گردد.

زمانی که این شاخص نزولی شود، یعنی سود کمتری در مجامع تقسیم می شود و بایستی سرمایه گذار یا معامله گر سبک معامله گری خود را اصلاح نماید.

شاخص صنعت و شاخص مالی:

شرکت های موجود در بورس، بر اساس حوزه فعالیت خود دسته بندی می شوند. لذا می توان گفت که دو دسته اصلی شرکت های تولیدی و خدماتی هستند که بیش از ۶۰ درصد شرکت های موجود در بورس در دسته شرکت های تولیدی قرار دارند.

شرکت هایی که در دسته اول قرار می گیرند، در زمره شاخص صنعت قرار دارند و همچنین شرکت های خدماتی که جز شرکت های تامین سرمایه و مشاوره مالی می باشند حوزه دوم را تشکیل می دهند.

بنابراین شرکت های دسته اول، جز شاخص صنعت و شرکت های دسته دوم جز شاخص مالی محسوب می شوند.

شیوه محاسبه هر دو شاخص بر اساس میانگین موزون شرکت های فعال در آن زمینه می باشد و همانند شاخص کل قیمت محاسبه می گردند و تنها تفاوت آنها در تعداد شرکت های موجود می باشد.

موسسه مشاوران مطالعه مقاله حسابداری رفتاری را به شما عزیزان پیشنهاد می نماید.

شاخص سهام آزاد شناور

شاخص سهام آزاد شناور:

شاخص سهام آزاد شناور (TEFIX)، به تغییرات آن بخش از سهام یک شرکت گفته می شود که توسط سرمایه گذاران خرد مورد معامله قرار می گیرند.

نحوه محاسبه آن، مشابه نحوه محاسبه شاخص کل قیمت می باشد که تفاوت آن در تعداد سهامی است که به عنوان ضریب قیمت مورد محاسبه قرار می گیرد.

برای درک بهتر این موضوع باید گفت که برخی از شرکت ها مالکیت اصلی سهام آنها بر عهده شرکت ها و اشخاص حقوقی می باشد که سهامدار اصلی آن سهام شناخته می شود و این سهام جز سهام فعال مورد معامله در بازار محسوب نمی شود.

در واقع شناوری سهام، به درصدی از سهام یک شرکت اشاره دارد که تحت مالکیت سرمایه گذاران حقیقی می باشد و احتمال خرید و فروش آن در آینده نزدیک وجود دارد. این درصد در سایت سازمان بورس قابل مشاهده است.

شاخص ۵۰ شرکت برتر:

سازمان بورس به صورت هر سه ماه یا هر فصل، یک بار فهرست ۵۰ شرکت برتر بورسی را ارائه می کند که بالا ترین درجه نقدشوندگی را دارند که بر اساس شاخص ۵۰ شرکت برتر ارائه می شود.

نحوه محاسبه این شاخص، مشابه شاخص کل قیمت می باشد که در آن فقط ۵۰ شرکت وجود دارد.

شاخص ۳۰ شرکت بزرگ تر:

معیار بزرگی در سازمان بورس اوراق بهادار، ارزش روز یک شرکت می باشد که برای محاسبه آن از رابطه زیر استفاده می گردد:

قیمت پایانی سهام × تعداد کل سهام شرکت = ارزش روز یک شرکت

این ۳۰ شرکت بزرگ تر، شامل شرکت هایی است که در صدر جدول شرکت های بورس قرار دارند و میانگین وزنی آنها برآورد می گردد.

نکته: نحوه محاسبه شاخص آن همانند شاخص کل قیمت می باشد.

در زمان رکود بازار و زمانی که شاخص روند خاصی را در پی نگرفته است، می توان با انجام معاملات بلوکی در سهامی که جز ۳۰ شرکت بزرگ تر هستند، رقم شاخص تغییر قابل توجهی داشته باشد.

اگر این مطلب برای شما رضایت بخش بوده است، مطالعه مقاله ضرورت مشاور مالی در کسب و کار را به شما پیشنهاد می کنیم.

فارس من|شاخص کل بورس معیار مناسبی برای ارزیابی وضعیت بازار سرمایه است؟

محاسبه شاخص کل بر مبنای بزرگ یا کوچک بودن سهم است که طبیعتا هر چه سهم بزرگتر باشد، وزن بیشتری را به خود اختصاص می‌دهد و در شاخص کل تاثیر بیشتری می گذارد.

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، موضوع سبز بودن شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران و قرمزپوشی سبد سهامداران یکی از مسائلی است که هر چند وقت یکبار بر سر زبان ها می افتد و ز ناهمخوانی روند شاخص کل و بازدهی سهام خود گله مند هستند.

سهامداران خُرد معتقدند که شاخص کل نمی تواند بیانگر وضعیت بازار باشد و این شاخص به هیچ عنوان رکود و رونق بازار سرمایه را به خوبی نشان نمی‌دهد.

به عبارت دیگر، فعالان بازار سرمایه برای انجام سرمایه‌گذاری موفق در این حوزه، اطلاعات و عوامل متعددی را بررسی می‌کنند. این اطلاعات شامل: حجم و ارزش معاملات، بهای تمام شده، روند قیمت یا بازدهی سهام شرکت ‌ها و . است. شاخص های کل و کل هموزن به عنوان یکی از مهمترین معیارهای این حوزه به شمار می ‌روند که با تحلیل آنها می‌ توان وضعیت عمومی بازار سهام را ارزیابی کرد.

اما در برخی مواقع این شاخص‌ها به درستی نماینده کل نمادهای بازار سرمایه نیستند و سبد دارایی سهامداران و شاخص کل بورس در وضعیتی عکس یکدیگر حرکت می کنند. همین مساله سبب شده است تا برخی از افراد حاضر در بورس، شاخص کل را معیار مناسبی برای اعلام وضعیت بازار سهام ندانند.

* شاخص کل بورس چیست و چگونه محاسبه می‌شود؟

شاخص بورس، عددی است که وضعیت کلی بورس و روند رشد یا افت این بازار را نشان می‌دهد. در بورس چند شاخص مختلف وجود دارد که هر کدام از آنها وضعیت بورس را از جنبه خاصی به سرمایه گذاران نشان می‌‌دهند. محاسبه هر کدام از این شاخص‌ها از طریق فرمول متفاوتی صورت می ‌گیرد.

شاخص کل بورس یا شاخص قیمت و بازده نقدی، بیان کننده سطح عمومی قیمت ها و سود نقدی سهام شرکت های پذیرفته شده در بورس است؛ در واقع این شاخص بیان کننده میانگین بازدهی سرمایه گذاران در بورس است. در بررسی شاخص کل باید به این نکته توجه داشت که شرکت های بزرگتر (شرکت‌های با سرمایه بالاتر و ارزش بازار بیشتر) اثر بیشتری بر رشد و یا ریزش شاخص دارند.

در کنار شاخص کل، شاخص کل هموزن وجود دارد که اندازه شرکت ها در محاسبه آن تاثیری ندارند و وزن همه شرکت‌ها یکسان در نظر گرفته می‌شود.

* آیا شاخص کل معیار مناسبی برای ارزیابی وضعیت بورس است؟

در پاسخ به این سوال بسیاری از کارشناسان جواب منفی می دهند، علت این مساله نیز به وزن دهی این شاخص به ارزش بازاری نمادهای باز می‌گردد. شاخص کل را شاخص سهام شاخص ساز نیز می‌گویند که این مساله نشان از تاثیرپذیری بیش از حد این شاخص از سهم های بزرگ بورس دارد.

به عبارت دیگر، محاسبه شاخص کل بر مبنای بزرگ یا کوچک بودن سهم است که طبیعتا هر چه سهم بزرگتر باشد، وزن بیشتری را به خود اختصاص می دهد و در شاخص کل تاثیر بیشتری می گذارد. بنابراین نمی تواند مبنای درست و قابل اعتمادی برای پرتفوی اشخاص باشد.

برخی دیگر از کارشناسان معتقدند شاخص‌های کل و هموزن هر دو نمایه‌ای از وضعیت کل بازار را به تصویر می‌کشند و به تنهایی نمی توانند وضعیت بازدهی سرمایه گذاری افراد را نشان دهند، ولی برای نگاه به کلیت بازار مفید هستند.

* شاخص فعلی برای بازار با عمق بسیار بالاست

علی مومنی، کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، می‌گوید: شاخص کل با وزن دهی به برخی سهم‌های کلان در بازار نمایشگر یک شاخص صد در صد برای مشخص شدن وضعیت بازار سهام نیست.

وی با بیان اینکه همزمانی مثبت بودن شاخص کل و افزایش تعداد نمادهای قفل در صف فروش، گواه این است که شاخص کل، معیار مناسبی برای سنجش روند بازار نیست، ادامه داد: وزن دهی به سهام مختلف بر اساس ارزش بازاری در بازارهای عمیق با نقدینگی بالا مانند بورس نیویورک، شانگهای و یا لندن امکان پذیر است و پیاده کردن همان الگو در بورس ایران تجربه موفقی نبوده و باید اصلاح شود.

مومنی در پاسخ به پرسش درباره راهکار از بین رفتن این مشکل می گوید: شاخص هم وزن معیار مناسبتری برای سنجش روند بازار است و پبشنهاد من این است که فرمول نویسی مجدد با شرایط فعلی بازار است، زیرا الگوهای قدیمی، کارایی لازم برای سنجش بازار در شرایط فعلی را ندارند.

به گزارش فارس، مخاطبان خبرگزاری فارس نیز با ثبت پویشی در سامانه «فارس من» با عنوان «درخواست تغییر در ساختار شاخص کل در بورس» خواستار تغییر در فرمول شاخص کل بورس شده‌اند.

در این پویش آمده است: «از نهاد های مربوطه می خواهیم شاخص کل را از تابلوی سازمان حذف و یا به شرکت های خصوصی پردازش اطلاعات مرتبط، اجازه ایجاد معیارهای بررسی بازار را دهند تا این رویه غلط به پایان برسد.»

شاخص ROA در بورس چیست؟ | نحوه محاسبه + نکات کلیدی

در این مقاله از وب سایت مهد سرمایه می خواهیم بدانیم که مفهوم شاخص ROA در بورس چیست؟ در بازار سرمایه آگاهی از مفاهیم و اطلاعات اقتصادی یکی از اصلی ترین شرایط موفقیت می باشد. یکی از مؤلفه بسیار مهم در تحلیل بنیادی شاخص ROA می باشد. اما معنی و مفهوم این شاخص چیست؟ ROA شاخصی از چگونگی سود آوری یک شرکت وابسته به کل دارائی های آن شرکت می باشد. در ادامه در مقاله پیش رو در مورد آن توضیحاتی خواهیم داد. اگر تمایل به کسب اطلاعات دقیق در ارتباط با آموزش سرمایه گذاری در بورس و آموزش بورس جهانی دارید با متخصصان مهد سرمایه در ارتباط باشید.

شاخص چیست؟

قبل از اینکه در مورد شاخص ROA در بورس صحبتی کنیم بهتر است در مورد واژه شاخص توضیح مختصری بدهیم. شاخص یعنی چه؟ در فرهنگ معین شاخص بدین صورت تعریف شده است. عددی است که میانگین ارزش مجموعه از اقلام مرتبط با یکدیگر بر حسب درصدی از همان میانگین در فاصله زمانی دو تاریخ را بیان کند، شاخص می گویند. طبق این تعریف شاخص نماینده مجموعه ای از متغیر های هم خانواده و هم شکل است. در معاملات بورس از آنجایی که دارایی اصلی مورد مبادله سهام است بنابراین قیمت سهام به عنوان متغیراصلی تعریف می شود.

شاخص ها در بورس انواع متفاوتی دارند که عبارتند از: شاخص کل قیمت، شاخص قیمت و بازده نقدی، شاخص نقدی، شاخص صنعت و شاخص مالی، شاخص آزاد سهام شناور، شاخص بازار اول و شاخص بازار دوم که هر کدام اصول و قوائد خاص خود را دارند. در ادامه به شاخص ROA که یکی از شاخص های بازار بورس می باشد پرداخته و در مورد آن توضیحاتی خواهیم داد.

نکاتی پیرامون شاخصROA

این شاخص یا بازده کل دارایی ها معیاری دقیق از عملکرد مدیران یک شرکت می باشد. در واقع این شاخص ROA در بورس نمایانگر مقدار سودی است که یک شرکت از هر واحد از دارایی هایش بدست می آورد. البته در اینجا بایستی یادآوری کنیم دارایی های یک شرکت شامل نقدینگی حساب های دریافتی شرکت ملک و مستغلات زمین و انواع تجهیزات می باشد. البته بعضی از سرمایه گذاران در موقع محاسبه هزینه بهره را به درآمد شرکت اضافه می کنند. شاخصROA به شما می گوید که سود حاصل از دارایی های سرمایه گذاری شده چه مقدار می باشد. این شاخص به شدت وابسته به صنعت و گروه می باشد. به همین دلیل زمانی که از این شاخص به عنوان مقیاسی برای محاسبه استفاده می شود بهتر است از شاخص های ROA سال های گذشته شرکت یا شرکت های مشابه هم صنعت یا هم گروه نیز استفاده شود.

چگونه شاخص ROA در بورس مناسب جهت سرمایه گذاری را تشخیص دهیم؟

این شاخص نشان دهنده آن است که شرکت تا چه حد در تبدیل پولی که سرمایه گذاری کرده است به سود خالص موفق شده است. میزان ROA هر شرکتی به صورت درصد محاسبه می شود. پس هر چه در صد این شاخص بالا تر باشد نشان دهنده سودآوری بیشتر از یک پایه دارایی ثابت می باشد. همین امر باعث می شود تا سرمایه گذاران یک شرکت باشاخص ROA بالاتر را بر شرکتی با شاخصه پایین تر ترحیح دهند.

نحوه محاسبه شاخص ROA در بورس

این محاسبه بدین صورت است که بازده دارایی ها یا همان شاخص ROA در بورس مساوی است با سود خالص تقسیم بر کل دارایی ها. ROA =سود خالص÷ کل دارایی ها.

مقدار شاخص ROA در بورس این ایده را به سرمایه گذار می دهد که شناخت دقیقی از سود خالص شرکت مورد نظر داشته باشد تا تصمیم صحیح و نهایی خود را بگیرد. به عنوان مثال اگر درآمد خالص یک شرکت ۲۰ میلیون ریال باشد و دارایی های آن برابر با۱۰۰ میلیون ریال باشد، شاخص ROA آن سود ۲۰ درصدی را نشان می دهد.

همه چيز در مورد محاسبه شاخص قديم و جديد بورس شاخص 18هزار واحدي يا 13هزار واحدي؟

در حالي كه مسوولان بازار سرمايه و بالاتر، افزايش 6 هزار واحدي شاخص كل بورس در 6 ماهه اول سال 89 را جشن مي گيرند، برخي فعالان بازار سرمايه معتقدند كه مدل جديد شاخص كه به عنوان شاخص كل بورس از اواخر سال 87 طراحي و مورد محاسبه قرار گرفته است به اين منظور است كه نماگرهاي بورس تهران را همواره در مدار صعودي نمايش دهد و از سقوط پي در پي آن جلوگيري كند، بنابراين اين شاخص بيانگر واقعيت بازار نيست.

به گزارش خبرنگار بورس خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، شاخص، يك معيار آماري است كه تغيير حركت و جهت يك اقتصاد يا يك بازار سهام را نشان مي‌دهد که درصورت آن، حاصل جمع ارزش بازار شرکت‌هاي بورسي بوده و در مخرج آن عدد پايه شاخص قرار دارد. بر اين اساس يكي از مهمترين معيارهاي ارزيابي عملكرد سرمايه‌گذاري در بورس و حتي سرمايه‌گذاري‌هاي غير مالي، شاخص‌هاي بورس به خصوص شاخص كل بورس است.

در هر بازار بورس اوراق بهاداري بر اساس کارايي مي توان شاخص‌هاي زيادي تعريف و محاسبه كرد همانطور كه در تمام بورس هاي دنيا نيز شاخص‌هاي زيادي براي گروه‌ها و شرکت‌هاي مختلف محاسبه مي شود. بعنوان مثال در بازار سهام امريکا شاخص داو جونز تغييرات 30 شرکت صنعتي 20 شرکت حمل و نقل و 15 شرکت خدماتي را نشان مي دهد و يا شاخص نزدک تغييرات سهام خارج از بورس را نشان مي دهد.

در بورس اوراق بهادار تهران نيز شاخص هاي زيادي محاسبه مي شود که هر شخص يا گروهي بنا به نياز خود از آنها استفاده مي کند.به اين ترتيب هر شاخص داراي روش محاسباتي خاصي است كه معمولاً بر حسب تغيير از يك ارزش مبنا بيان مي‌شود. به عنوان مثال شاخص كل بورس تهران بر مبناي فرمول لاسپيرز با كمي‌ تعديل و بر پايه ارزش يكصد محاسبه مي‌ شود.

*تاريخ محاسبه شاخص در بورس ايران

اين در حالي است كه بورس تهران از فروردين ماه 1369 اقدام به محاسبه و انتشار شاخص قيمت خود بر مبناي عدد پايه 100 و با نام تپيکس (TEPIX) كرد كه اين شاخص، نماگر تغييرات قيمت کل بازار است و به صورت ميانگين وزني محاسبه مي شود؛ اين شاخص 52 شرکت که در آن زمان کل شرکت‌هاي پذيرفته شده در بورس را شامل مي‌شدند، در برمي‌گرفت و در صورتي‌که نماد شرکتي بسته باشد يا براي مدتي معامله نشود، قيمت آخرين معامله آن در شاخص لحاظ مي‌ شود و تعداد سهام منتشره شرکت‌ها، معيار وزن‌دهي در اين شاخص است که اين امر منجر به تأثير بيشتر شرکت‌هاي بزرگ در شاخص مي‌شود.

در اين ميان شاخص قيمت و بازده نقدي يا همان شاخص بازده کل با نماد TEDPIX از فروردين 1377 در بورس تهران محاسبه و منتشر شده است. تغييرات اين شاخص نشانگر بازده کل بورس است و از تغييرات قيمت و بازده نقدي پرداختي، متأثر مي‌شود. اين شاخص کليه شرکت‌هاي پذيرفته شده در بورس را در بردارد و شيوه وزن‌دهي و محاسبه آن همانند شاخص کل قيمت (TEPIX) است و تنها تفاوت ميان آن دو در شيوه تعديل آن‌ها است به طوري كه شاخص قيمت و بازده نقدي علاوه بر موارد تعديل شاخص قيمت، در صورت پرداخت سود نقدي نيز تعديل مي‌شود.

علاوه بر اين شاخص بازده(سود) نقدي که با نماد TEDIX منتشر مي‌شود، بيانگر سطح عمومي بازده نقدي پرداختي شرکت‌ها است و مقدار آن از تقسيم پايه شاخص کل قيمت(TEPIX) بر پايه شاخص بورس( قيمت و بازده نقدي)(TEDPIX)، به دست مي‌آيد.

* چرا محاسبه شاخص كل بورس تغيير كرد؟

شاخص كل قيمت، شاخص قيمت و بازده نقدي، شاخص بازده نقدي، شاخص صنعت، شاخص50 شركت فعالتر، شاخص تالار اصلي و فرعي از شاخص هايي بودند در بورس اوراق بهادار تهران مورد محاسبه قرار مي گرفتند ولي درراستاي اجراي بند 3 مصوبه شوراي عالي بورس و اوراق بهادار در تاريخ هشتم مرداد 86، مقرراتي براي تغيير در محاسبه شاخص بورس به پيشنهاد هيات مديره سازمان بورس و اوراق بهادار رسيد و در تاريخ 30 ارديبهشت 1387 در 10 ماده و 3 تبصره دستورالعمل نحوه تغيير شاخص‌هاي بورس يا تعريف شاخص‌هاي جديد تصويب شد.

بر اساس اين مصوبه بود كه شوراي عالي بورس اقدام به انتشار مقررات اجرايي نحوه تغيير در شاخص هاي بورس يا تعريف شاخص هاي جديد در بازار سهام كرد و همزمان با راه اندازي نرم افزار جديد معاملات موسوم به"جم" در روز 16 آذرماه، شاخص قيمت و ديگر شاخص هاي بورسي تغييراتي نسبت به گذشته پيدا کردند؛ به طوري كه شاخص بازده نقدي و قيمت از سال87 به عنوان شاخص كل در بورس معرفي شد و در حال حاضر به جاي شاخص قيمت، شاخص كل بورس به همراه شاخص صنعت، شاخص بازار اول، شاخص بازار دوم و اخيرا نيز شاخص آزاد شناور و شاخص30 شركت بزرگ در بورس اوراق بهادار تهران محاسبه مي شود.

شاخص قيمت كه به عنوان شاخص قديم بورس مطرح است در گذشته بر اساس تغييرات قيمت سهام بازار محاسبه مي شد به طوري که تغييرات تمام شرکت هاي بورسي در اين شاخص لحاظ مي شد اما در محاسبه فعلي شاخص قيمت از قيمت تعديل شده، استفاده مي شود به طوري كه قيمت سهم پس از تقسيم سود نقدي کاهش پيدا مي کند که در محاسبه جديد، پايه شاخص به اندازه سود تقسيم شده، تعديل مي شود تا تاثيري بر شاخص نگذارد. لذا شاخص قيمت تنها بر اساس تغييرات قيمت محاسبه مي‌شد ولي شاخص سود نقدي اثر تقسيم سود را نيز مورد بررسي قرار مي دهد.

به عنوان مثال، در محاسبه جديد درصورتي که قيمت سهام يک شرکت بورسي قبل از برگزاري مجمع عمومي عادي سالانه يک هزار و 200 ريال باشد و اين شرکت 200 ريال سود در مجمع تقسيم کند، در روز گشايش نماد تغييرات قيمت نسبت به مبلغ يک هزار ريال انجام مي شود تا تاثيري در شاخص به وجود نيايد.

اما درگذشته نحوه محاسبه شاخص به گونه ديگري بود به طوري كه اگر سهام يک شرکت بورسي يک هزار و 200 ريال بود و در مجمع 200 ريال سود تقسيم مي كرد، نماد با قيمت يک هزار و 100 ريال باز مي شد كه اين امر شاخص را منفي مي کرد. بنابراين درمحاسبه جديد، تغييرات شاخص نسبت به مرز يک هزار ريال براي شرکت مذکور انجام مي شود تا تاثيري در شاخص ايجاد نشود.

*شاخص 18000 واحدي يا 13000واحدي؟

به اين ترتيب با تغييرات ايجاد شده در محاسبه شاخص بورس تهران، در شاخص جديد قيمت سهام يک شرکت قبل از مجمع منهاي سود تقسيمي اين شرکت محاسبه مي‌ شود كه عمده‌ترين اشکال محاسبه آن در اين است که امکان مقايسه شاخص با گذشته از بين رفته و نمي‌توان بر مبناي اعداد سال گذشته به يک نتيجه منطقي در مورد روند حرکت شاخص در سال‌جاري رسيد.

به طوري كه شاخص كل بورس در حال حاضر عدد 18 هزار واحد را نشان مي دهد در حالي كه شاخص قيمت كه به عنوان شاخص قديم بورس مطرح است در حال حاضر روي عدد 13 هزار و 500 واحد قرار دارد بنابراين شاخصي كه اكنون در محدوده 18000 هزار واحد قرار دارد با شاخص سال 83 قابل مقايسه نيست و نمي توان گفت كه شاخص از 13 هزار واحد در سال 83 به 18 هزار واحد در سال 89 رسيده است چراكه نحوه محاسبه شاخص تغيير كرده است به طوري كه آن زمان شاخص قيمت مورد محاسبه قرار مي گرفت و اكنون شاخص نقدي و قيمت به عنوان شاخص كل بورس در حال محاسبه و نمايش است.

بر اين اساس است كه برخي از فعالان نحوه محاسبه شاخص کل بورس چگونه است؟ بازار سرمايه نسبت به نحوه محاسبه شاخص، افزايش و مقايسه آن اعتراض دارند و معتقدند شاخص‌هاي قديمي نيز بايد در نرم‌افزار جديد معاملاتي بورس تعريف و براي عموم نمايش داده شود.

*آيا رشد شاخص بورس ارتباطي به تغيير فرمول محاسبه آن دارد؟

اما در اين ميان رشد شاخص بورس به تبع تغيير فرمول محاسبه، از بازده قيمت به بازده نقدي و قيمت ، فارغ از منطق تغيير شاخص اين سوال را مطرح مي كند که آيا اين تغيير اساساًٌ درست و منطقي بوده يا نه؟ و آيا رشد اخير شاخص بورس ارتباطي به تغيير فرمول محاسبه آن دارد؟

در اين ميان يكي از كارگزاران بورس نحوه محاسبه شاخص كل بورس را مورد توجه قرار داد و گفت: يكي از اشكالات محاسبه شاخص كل بورس اين است كه اگر 5 درصد سهام شركت در بورس پذيرفته شده باشد، كل شركت در محاسبه شاخص لحاظ مي شود. لذا بايد شاخصي مورد محاسبه قرار گيرد كه بيان كننده وضعيت بازار باشد.

وي با بيان اينكه شاخص كل بورس با شاخص قيمت و بازده نقدي پيوند زده شده است،ادامه داد: در محاسبه شاخص قديم زماني كه شركت‌ها سود تقسيم مي كردند، شاخص كاهش پيدا مي كرد ولي شاخص جديد طوري محاسبه مي شود كه با تقسيم سود شاخص افزايش مي يابد به طوري كه در حال حاضر نيمي از بازدهي 45 درصدي بورس از ابتداي سال تاكنون به دليل برگزاري مجامع و تقسيم سود نقدي است.

*شاخص فعلي واقعي تر از شاخص قبلي است

اما در اين ميان مدير عامل شركت بورس اوراق بهادار نظر ديگري دارد و معتقد است شاخص كلي كه در حال حاضر در بورس تهران محاسبه مي شود واقعي تر از شاخص قبلي است.

دكتر حسن قاليباف اصل در گفت و گو با ايسنا در پاسخ به اين سوال كه آيا شاخص كل بورس واقعيت هاي بازار را نشان مي دهد يا نه؟گفت: چون در بورس ما سود نقدي بالا و P/E‌ پايين است لذا شاخص قيمت و بازده نقدي(شاخص كل) واقعي تر است.

وي افزود:شاخصي كه در گذشته به نام شاخص قيمت مورد محاسبه قرار مي گرفت، بخشي از واقعيت را نشان مي داد كه آن واقعيت فقط بازده به خاطر تغييرات قيمت بود ولي شاخص فعلي، بازده كل را نشان مي دهد كه هم شامل تغييرات قيمت و هم سود نقدي است؛ لذا شاخص كلي كه در حال حاضر محاسبه مي شود واقعي تر است زيرا كل واقعيت بازار را نشان مي دهد.

*تقسيم سود نقدي شاخص را بالا مي برد

قاليباف در مورد اينكه آيا رشد اخير شاخص به تغيير فرمول محاسبه آن ارتباطي دارد يه نه؟گفت: در ماه هايي از سال سود نقدي روي رشد شاخص اثر گذار است و آن هم زماني است كه مجمع عادي شركتها برگزار مي شود و شركتها سود نقدي تقسيم مي كنند ولي زماني كه مجمع برگزار نمي شود، شاخص قيمت هر تغييري كند، شاخص كل نيز همان قدر دچار تغيير مي شود.

وي اضافه كرد: لذا تقسيم سود نقدي كه در شاخص بورس اثر گذار است فقط مربوط به ماه هايي از سال و معمولا در تير ماه و فصل مجامع شركتها است و در مابقي ماه‌هاي سال اين موضوع تاثيري روي شاخص كل بورس ندارد.

*متخصصان خارجي نيز تائيد كردند

سخنگوي شركت بورس با بيان اينكه شاخص كل بورس، بازده كل، تغييرات قيمت و سود نقدي را نشان مي دهد، گفت: اتفاقا در همين زمينه با ساير بورس‌هاي دنيا و متخصصان خارجي جلساتي برگزار كرديم به طوري كه آنها نيز عنوان كرده‌اند چون بورس ايران سود نقدي بالايي دارد، پس شاخص كل واقعيت ها را بهتر نشان مي دهد.

وي با اشاره به اينكه شاخص قيمت نيز در حال حاضر محاسبه مي شود،اظهار كرد: اين شاخص در حال حاضر مورد محاسبه قرار مي گيرد و عموم مردم مي توانند از شاخص قديم بورس كه به عنوان شاخص قيمت محاسبه مي شد،استفاده كنند.

قاليباف در ادامه تاكيد كرد:اين در حالي است كه شاخص اصلي بورس در حال حاضر شاخص كل است كه شاخص كاملي بوده و در آينده نيز نحوه محاسبه آن تغييري نمي كند.

*نرم افزار جديد نمي‌تواند شاخص قديم را نشان دهد

رئيس سازمان بورس نيز در مورد نحوه محاسبه شاخص كل بورس معتقد است:‌ از زماني كه نرم افزار جديد در بورس راه اندازي شد شاخص بورس قيمت‌ها را تعديل كرده و تقسيم سود را لحاظ مي‌كند كه اين محاسبه بر مبناي نرم افزار جديد است و روشي است كه در بورس‌هاي آمستردام و پاريس نيز مورد استفاده قرار مي گيرد.

صالح‌آبادي با بيان اينكه نرم افزار جديد نمي‌تواند شاخص قديم را نشان دهد و شاخص درست شاخصي است كه در حال حاضر محاسبه و نشان داده مي‌شود، اظهار كرد: ‌در حال حاضر P/E بازار سرمايه بين پنج و شش مرتبه است درحالي كه در ساير بورس‌ها اين ميزان به بيش از 15 مرتبه مي‌رسد.زيرا براساس ميانگيني كه وجود دارد 80 درصد سود‌ شركت‌ها در مجمع تقسيم مي‌شود و تقسيم سود در كشور ما بيشتر از ساير كشورهاست.

*افت پي در پي شاخص قديم و افزايش روز افزون شاخص جديد

به گزارش ايسنا،اين در حالي است كه آمار روند حركتي شاخص بورس از سال 83 تا كنون بيانگر واقعيت ديگري است و اين موضوع را به ذهن متبادر مي كند كه شاخص جديد براي رشد طراحي شده است! به طوري كه شاخص قديم بورس اوراق بهادار کشور که تنها با احتساب بازده قيمت محاسبه مي شد در بهترين حالت و بالاترين رقم خود توانست در سال 82 به رقم 13 هزار و 809 واحد برسد ،اما بهمن ماه سال 83، آخرين روزي بود كه شاخص كل بورس رنگ عدد 13 هزار واحد را ديد و فعاليت خود را با ثبت عدد 13 هزار واحد به پايان رساند، پس از آن شاخص وارد كانال نزولي شد به طوري كه در پايان اسفندماه 83 در عدد 12 هزار و 113 واحد متوقف شد.

اين متغير مهم بازار در اسفند 84 با ثبت عدد 9 هزار و460 واحد بسته شد و در سال 85 نيز بين كانال 9 و 10 هزار واحد نوسان داشت تا اينكه در آخرين روز كاري سال 85 به 9 هزار و 821 واحد رسيد و در اين عدد توقف كرد. سال 86 نيز پرونده شاخص كل بورس با ثبت عدد 10 هزار و 82 واحد بسته شد و نيمه نخست سال 87 روزهاي خوشي را براي سهام داران به ارمغان آورد، اما اين روند چندان دوام نياورد و در نيمه‌هاي راه روند معكوس را در پيش گرفت تا اينكه شاخص كل بورس در پايان سال به بدترين شكل خود رسيد و در عدد هفت هزار و 966 واحد ايستاد.

*رشد پي در پي شاخص كل بورس با تغيير فرمول محاسبه!

بعد از افت پي در پي شاخص بورس بود كه موضوع تغيير سيستم جديد معاملاتي مطرح شد و به طبع آن محاسبه شاخص كل بورس تغيير كرد و شاخص قيمت و بازده نقدي به عنوان شاخص كل بورس ايران مطرح شد تا اين شاخص جديد بهانه اي براي رشد روز افزون آن و جلوگيري از سقوط شاخص باشد به طوري كه روند رشد شاخص از ابتداي سال 88 و با تغيير فرمول محاسبه نشان مي دهد كه از آن سال تاكنون شاخص كل بورس نه تنها هيچ گاه سقوط بيش از هزار واحدي را همانند سال هاي قبل از طراحي شاخص جديد، تجربه نكرده بلكه از آن سال تا كنون همواره در مسير مثبت حركت كرده و فقط در سال جاري بيش از 6 هزار واحد رشد كرده است!

آمار حركت شاخص كل بورس از ابتداي سال 88 و بعد از تغيير فرمول محاسبه شاخص، نشان مي دهد كه شاخص كل بورس از همان ابتداي سال روند صعودي خود را آغاز كرد و از كانال هفت هزار واحد در ابتداي سال به 12 هزار و 537 واحد در پايان سال رسيد.

اما اين پايان ماجرا نبود و روند پرشي و جهشي شاخص كل بورس طبق فرمول جديد در سال 89 به اوج خود رسيد و اين متغير مهم اعداد 13 هزار،14 هزار،15 هزار،16 هزار،17 هزار و در نهايت 18 هزار را فتح كرد و طي 6 ماه موفق به ثبت 6 ركورد در كارنامه خود شد.كه بيشترين ركورد شاخص بورس نيز فصل مجامع و تقسيم سود شركتها مربوط بوده است.

اگرچه از افزايش قيمت‌هاي جهاني فلزات اساسي، فولاد، طلا ، نفت،ركود بازار هاي رقيب و كاهش سود بانكي از جمله عوامل ركورد زني پي در پي شاخص كل بورس در سال جاري نام برده مي شود و اگر چه روند مثبت شاخص به فال نيك گرفته مي شود و به اعتقاد مسئولان بورس روش کنوني در محاسبه شاخص روش درست ‌تري است، اما اين شائبه مطرح مي شود كه حساسيت به نوسان هاي شاخص بورس تهران باعث شده است تا مديران بورسي به طراحي شاخص جديدي دست بزنند كه همواره اين متغير را در مسير صعودي نشان دهد و روش جديد محاسبه شاخص كه پايه عددي آن از شاخص قيمت گرفته شده و نحوه محاسبه آن بر مبناي شاخص بازده نقدي و قيمت است، براي جلوگيري از سقوط آن طراحي شود زيرا همانطور كه آمار نشان مي دهد بعد از تغيير فرمول محاسبه شاخص كل،اين متغير مهم هيچگاه شاهد سقوط 5 هزار واحدي همانند سال هاي 83 تا 87 نشده و همواره مسير خوش و خرمي را نشان داده است!

از سوي ديگر با توجه به تغيير فرمول محاسبه شاخص بورس نمي توان به مقايسه آمار حركت شاخص از سالهاي قبل از آذر 87 پرداخت و نمي توان گفت كه شاخص كل بورس از 13 هزار واحد در سال 83 به 18 هزار واحد در سال 89 رسيده است چراكه نحوه محاسبه شاخص از شاخص قيمت به شاخص نقدي و قيمت تغيير كرده است به طوري كه اگر در گذشته قيمت سهام شرکتي بعد از مجمع به خاطر تقسيم سود افت مي کرد، شاخص بورس نيز کاهش نشان مي داد.

در حاليکه در حال حاضر اگر شرکتي سود تقسيم كند و به اندازه سود تقسيمي قيمت بعد از مجمع کاهش يابد شاخص هيچ تغييري نخواهد کرد. لذا با توجه به اين موضوع امكان ثبت ركورد هاي ديگري براي شاخص كل بورس تا20 هزار واحد و بالاتر در آينده نزديك وجود دارد كه صحت افزايش آن را با ابهام مواجه مي كند.

لذا همانگونه كه فعالان بازار تقاضا دارند مسوولان بورس ضمن مقايسه نكردن شاخص كل بورس با شاخص سال هاي گذشته، شاخص‌هاي قديمي بورس را مجددا روي تابلوي بورس نمايش دهند.زيرا شاخص قيمت که در گذشته نمايش داده مي‌شد مبنايي براي فعالان بازار بود که اکنون وجود ندارد و اين موضوع باعث شده است که اطلاعات شاخص قديمي بورس تهران ديگر قابل مشاهده براي عموم نبوده و مبناي محاسبه دقيقي براي بررسي و تحقيق بر روند شاخص وجود نداشته باشد.