صندوق سرمایه­ گذاری چیست؟

اساسنامه و امیدنامه مصوب مجمع صندوق

صندوق سرمایه­ گذاری چیست؟

صندوق‌های سرمایه‌گذاری نوعی سرمایه‌گذاری غیرمستقیم جمعی هستند که توسط بانک یا شرکت‌ها مدیریت می‌شود. بنا بر استراتژی هر شرکت، این سرمایه‌گذاری می‌تواند بر روی انواع اوراق بهادار همچون سهام، اوراق قرضه و ابزارهای بازار پول با افق‌های زمانی مختلف انجام شود.

صندوق‌های سرمایه‌گذاری

آشنایی با اصول اولیه‌‌ یکی از مهم‌ترین ضروریات ورود به بورس، سرمایه‌گذاری یا به عبارتی بازار سرمایه است؛ با توجه به قانون جدید سازمان بورس به این شرح که افراد تازه وارد تا یک ماه اجازه‌ی سرمایه‌گذاری در بورس را ندارند و باید در آزمون اولیه‌ی بورسی پذیرفته شوند، در این مقاله راهکاری را برای سرمایه‌گذاری غیرمستقیم افراد معرفی می‌کنیم. البته لازم به ذکر است که تیم فیندو به صورت ویدئوهای کوتاه آموزشی، مفاهیم اصلی بورس را به صورت رایگان در اختیار مخاطبان قرار داده است که از آکادمی فیندو قابل دسترسی است.

سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها اصولاً کم ریسک یا حتی بدون ریسک و همراه با بازدهی خوبی نسبت به سود سپرده‌های بانکی است.

(برای آشنایی با سایر روش‌های سرمایه‌گذاری کم ریسک مقاله‌ی انواع اوراق را مطالعه کنید.)

صندوق‌های سرمایه‌گذاری بانکی

در حال حاضر که سود بانکی بین 18 تا 20 درصد متغیر است اکثریت مردم به دنبال راهی جدید برای سرمایه‌گذاری پول خود هستند که البته این تصمیم برای اقتصاد کشور نیز مفید است و باعث رونق سایر بازارهای سرمایه‌گذاری می‌شود. بانک‌ها بعضاً قادر به پرداخت سودی بیشتر از 20 درصد هستند اما به دلایلی از جانب بانک مرکزی اجازه‌ی این کار را ندارند زیرا نرخ بهره‌ی بانکی متناسب با معیارهای مختلفی در اقتصاد سنجیده می‌شود مثل تورم و نقدینگی. به همین منظور بانک‌ها صندوق‌های سرمایه‌گذاری‌ را راه‌اندازی کرده‌اند که اصولاً قادر به پرداخت سودی بیش از بانک‌ها هستند. بانک‌ها در این صندوق‌ها اصل پول شما را تضمین می‌کنند و مقدار مشخصی از سود را هم به ضمانت به شما پرداخت می‌کنند. اگر سود صندوق بیش از سود تضمینی باشد که اصطلاحاً سود عرفی نام دارد سود بیشتری به شما تعلق می‌گیرد.

دسته بندی صندوق ها عبارت‌اند از:

• صندوق سرمایه‌گذاری اختصاصی بازارگردان

صندوق سرمایه‌گذاری درآمد ثابت

این صندوق‌ها مناسب سرمایه‌گذاران کم ریسک است که انتظار بازدهی مناسب و ثابتی دارند. در واقع بیشترین حجم دارایی این صندوق‌ها (بعضاً تا 90 درصد) در قالب سپرده‌های بانکی، گواهی سپرده بانکی، اوراق مشارکت و سایر اوراق سرمایه‌گذاری است تا استراتژی کم ریسک صندوق تضمین شود. ویژگی‌های مهم این صندوق‌ها عبارت است از: 1. ضمانت نقدشوندگی 2. جبران خسارت احتمالی 3. ابطال واحد سرمایه‌گذاری برای دریافت سرمایه. سود تضمینی در این صندوق‌ها عمدتاً یک ماهه یا سه ماهه پرداخت می‌شود.

صندوق سرمایه‌گذاری سهامی

این صندوق‌ها براساس استراتژی شرکت حداقل 70 درصد از دارایی را در سهام شرکت‌های بورس و فرابورس سرمایه‌گذاری می‌کنند. این صندوق‌ها نسبت به صندوق درآمد ثابت بازدهی بیشتری برای سرمایه‌گذار دارد زیرا سهام پذیرفته در بازار بورس و فرابورس دامنه‌های نوسانی دارند که می‌تواند سودهای بسیار بالا و خوبی را برای فرد رقم بزنند. سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها به دلیل نوسانات کنترل شده همواره ریسک‌پذیری بیشتری را به همراه خواهد داشت و به افرادی با ریسک بیشتر پیشنهاد می‌شود.(گرچه ممکن است صندوق‌های مختلف در این دسته‌بندی استراتژی میانه‌رو، تهاجمی یا محافظه‌کارانه داشته باشند به همین دلیل سود هر شرکت در این دسته متفاوت است.)

*تضمین حداقل سود در این صندوق‌ها وجود ندارد و سود متغیر از شرایط بورس است.

صندوق سرمایه‌گذاری مختلط

اگر از نظر ریسک پذیری حد وسطی از سرمایه‌گذاری را برای خود مناسب می‌دانید صندوق سرمایه‌گذاری مختلط یکی از بهترین راه‌های سرمایه‌گذاری برای شماست که حداقل 40 درصد از دارایی خود را در اوراق کم ریسک سرمایه‌گذاری می‌کند و 60 درصد را در بورس و فرابورس اقدام به خرید سهام می‌کند. سود تضمینی در این صندوق‌ها وجود ندارد اما احتمال سوددهی شما بیشتر از صندوق‌های درآمد ثابت است و ریسک این صندوق‌ها نسبت به صندوق سهامی کمتر است.

صندوق سرمایه‌گذاری شاخصی

صندوق سرمایه‌گذاری شاخصی یکی از انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری است که با هدف پیروی از شاخص‌های بازار به خصوص بازار سهام به وجود آمده‌اند و استراتژی این صندوق‌ها پیروی از شاخص کل است. این صندوق‌ها می‌توانند از هر شاخصی در هر بازاری پیروی کنند مثل شاخص بازار طلا، کالا، بورس و. . استراتژی این صندوق‌ها انتخاب سهم‌های شاخص ساز بورس است. در این صندوق‌ها خریدوفروش مداوم انجام نمی‌شود و فقط با ورود یا خروج پول به صندوق خرید صندوق سرمایه­ گذاری چیست؟ سهم انجام می‌شود.

صندوق‌های شاخصی بسیار شبیه به صندوق‌های سهامی هستند. تنها تفاوت ترکیب دارایی صندوق‌های سهامی و شاخصی در انتخاب سهام شرکت‌هاست. صندوق‌های شاخصی سهام شرکت‌های بزرگ فعال در بورس را خریداری می‌کنند، در حالی که استراتژی صندوق‌های سهامی کسب سود از خرید هر نوع سهام موجود در بازار بورس است.

ریسک سرمایه‌گذاری در صندوق‌های شاخصی از ریسک سرمایه‌گذاری در صندوق‌های سهامی کمتر است و نسبت به دیگر صندوق‌ها میزان مشارکت بیشتری در خرید سهام دارد.

از مزایای این صندوق‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. کاهش هزینه‌های سبدگردانی و مدیریت صندوق

2. حذف ریسک مدیریتی

در این صندوق‌ها مدیریت نقش مستقیم و فعالی ندارد زیرا هدف مدیران رسیدن به سود نیست بلکه تلاش دارند تا وزن اوراق بر شاخص مبنا را حفظ یا نزدیک کنند.

اما ریسک‌های این بازار عبارتند از: 1. با جابه‌جایی وضعیت سهام بزرگ بورسی و شاخص کل دارایی ممکن است کاهش یا افزایش پیدا کند 2. با نوسانات قیمتی ممکن است عرضه و تقاضا تغییر کند و قیمت‌ها دستخوش تغییر شوند.

ETF یا صندوق سرمایه‌گذاری قابل معامله

این نوع صندوق‌ها مانند سهام در بورس معامله می‌شوند و شما می‌توانید واحدی از این صندوق‌ها را خریدوفروش کنید. این نوع از صندوق‌ها عملکردی شبیه به صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک دارند که در ادامه با آن آشنا می‌شوید. مزیت‌های این صندوق‌ها عبارتند از: 1. نقدشوندگی بالای آن نسبت به صندوق سرمایه‌گذاری مشترک 2. مزیت مالیاتی بالقوه و به‌نوعی کم‌هزینه‌تر.

یکی از ویژگی‌های متفاوت این صندوق مزیت حذف نقدشوندگی است که به جای آن بازارگردان زمینه نقدشوندگی را برای این صندوق‌ها محیا می‌کند. بدین صورت که در صورت نبود فروشنده یا خریدار موظف به عرضه یا خرید واحدهای صندوق است. صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله به سه دسته‌ی سرمایه‌گذاری در سهام، سرمایه‌گذاری مختلط و سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار با درآمد ثابت تقسیم‌بندی می‌شوند که بنا بر استراتژی و ریسک پذیری هر صندوق متفاوت‌اند.

صندوق سرمایه‌گذاری نیکوکاری

صندوقی که مدیران بنا بر استراتژی سازمان اقدام به خرید اوراق با درآمد ثابت و سهام می‌کنند و سود حاصل از آن صرف امور خیریه می‌شود. در این صندوق‌ها خود فرد سرمایه‌گذار می‌تواند تصمیم‌گیری کند که سهم به طور کامل صرف امور خیریه شود یا درصدی از آن را دریافت کرده و مابقی صرف امور خیرخواهانه شود. یکی از مزیت‌های این صندوق‌ها ارائه‌ی گزارش کوتاه مدت در رابطه با عملکرد صندوق است. علاوه بر این به ‌جای کمک انفرادی افراد، ‌سرمایه‌ی عظیمی به عنوان امور خیریه جمع‌آوری می‌شود. اصولاً سود حاصل از صندوق صرف اموری مثل حمایت از دانشجویان دانشگاه‌ها، بیماران خاص، زندانیان جرائم مالی غیر عمد، فعالیت‌های ورزشی، کودکان بی‌سرپرست و. می‌شود.

صندوق سرمایه‌گذاری تأمین مالی

نوعی از سرمایه‌گذاری که علاوه بر تأمین مالی پروژه‌های مختلف عمرانی، زمین، کسب و کار و. زمینه‌ی سرمایه‌گذاری برای افراد مختلف را فراهم می‌آورند.

به طور کلی 3 دسته‌ صندوق ‌تأمین مالی را می‌توان نام برد که بنا بر استراتژی سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف اقتصادی دسته‌بندی می‌شوند:

2. صندوق زمین و ساختمان

3. صندوق جسورانه

صندوق پروژه: کار اصلی این صندوق جمع‌آوری سرمایه‌های خرد برای انجام پروژه‌های مختلف است. این صندوق‌ها پس از بررسی علمی پروژه‌ها و طرح‌های اقتصادی مختلف پروژه‌ای خاص را انتخاب کرده و فرآیند تأمین مالی را آغاز می‌کنند. این پروژه‌ها عبارتند از: پتروشیمی، احداث کارخانه، نیروگاه، تبدیل نیروگاه گازی به سیکل ترکیبی و.

مزایای این صندوق عبارتند از: 1. حفظ منافع سرمایه‌گذار در پروژه‌ی مشخص با منافع آتی پروژه 2. تأمین مالی پروژه‌های کلان با سرمایه خرد و صرفه‌جویی ناشی از مقیاس 3. کمک به تأمین مالی صنایع و رشد اقتصادی کشور 4. تضمین حداقل بازدهی در صورت ابطال برای دارندگان واحدهای عادی 5. سود مشخص برای دارندگان مشارکت در پایان عمر صندوق 6. نقدشوندگی بالا 7. مدیریت حرفه‌ای 8. شفافیت اطلاعات و بازدهی مناسب.

در این صندوق ابتدا شرکت تأسیس شده و مراحل اجرایی پروژه آغاز می‌شود. بعد از تکمیل، پروژه به شرکت سهامی عام تبدیل شده و در آخر سهام شرکت به سرمایه‌گذاران ابتدایی به نسبت میزان سرمایه‌گذاری‌شان واگذار می‌گردد.

تنها صندوق پروژه فعال در ایران صندوق سرمایه‌گذاری پروژه آرمان پرند مپنا است. این صندوق ابتدای سال 96 فعالیت خود را آغاز کرد. هدف پروژه این صندوق تبدیل نیروگاه گازی به سیکل ترکیبی است.

صندوق زمین و ساختمان: هدف از این نوع صندوق‌ها ‌جمع‌آوری سرمایه‌های خرد برای سرمایه‌‌گذاری در پروژه‌های ساختمانی، اداری، مسکونی و تجاری است.

فرایند تخصیص سود در این صندوق‌ها به این صورت است که بعد از سرمایه‌گذاری و تمام شدن پروژه، واحدها به فروش می‌رسند و منافع آن بین تمام سرمایه‌گذاران تقسیم می‌شود.

برای سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها باید تا حدودی ریسک پذیر باشید زیرا سرمایه‌گذاری در این صندوق به صورت شراکتی است و سود تضمین شده‌ای ندارد به همین دلیل شما هم در سود و هم در زیان صندوق شریک هستید.

مزایای سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها عبارتند از: 1. شفافیت عملکرد با توجه به انتشار گزارش‌های دوره‌ای از عملیات اجرایی پروژه 2. نقدشوندگی بالا با توجه به معاملات واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق در بازار فرابورس و وجود بازارگردان در فرایند معاملات 3. حفظ قدرت خرید سرمایه‌گذار در برابر افزایش قیمت زمین و ساختمان 4. متعادل ساختن قیمت مسکن

صندوق زمین و ساختمان نگین شهر ری تنها صندوق سرمایه‌گذاری زمین و ساختمان فعال در کشور است که در سال 1395 و بعد از دریافت مجوز از سازمان بورس و اوراق بهادار، با نماد «نگین» شروع به فعالیت کرده است.

صندوق جسورانه: همان‌طور که از اسم صندوق پیداست این صندوق برای سرمایه‌گذاری در کسب و کارهای کوچک و نوپا با احتمال پتانسیل رشد بالا طراحی شده است.

این صندوق‌ها ریسک زیادی دارند زیرا کسب و کارهای نوپا یا استارت ‌آپ‌ها هم‌زمان که می‌توانند رشد خوبی داشته باشند ممکن است شکست خورده و سرمایه‌گذار متحمل زیان شود.

این صندوق‌ها اصولاً 50 تا 60 درصد از دارایی را صرف سرمایه‌گذاری در کسب و کارهای نوپا می‌کنند و مابقی در سپرده‌های بانکی یا اوراق با درآمد ثابت سرمایه‌گذاری می‌کنند. این صندوق‌ها روی یک یا چند پروژه نوپا سرمایه‌گذاری می‌کنند تا میزان ریسک پذیری سرمایه‌گذاری را کنترل کنند به همین دلیل معمولاً میزان سوددهی این صندوق‌ها متوسط و یا بالاست.

یکی از مزایای مهم این صندوق‌ها حمایت از بازار رو به پیشرفت شرکت‌های کامپیوتری است.

سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها کمک به آسان‌تر شدن و فراهم ساختن فضای بیشتر در اقتصاد برای این کسب و کارها در جامعه است.

صندوق سرمایه‌گذاری اختصاصی بازارگردان

پیش از آشنایی با این صندوق لازم است بدانیم بازارگردان کیست؟ بازارگردان افراد یا شرکت‌هایی هستند که با هدف کسب سود اقدام به خرید و فروش دارایی‌های مالی (اوراق بهادار) می‌کنند.

طرف حساب این صندوق‌ها اغلب حقوقی‌های بازار هستند که مقداری از سهامشان در اختیار بازارگردان است و بازارگردان با هدف کسب سود برای این شرکت‌ها و همچنین متعادل نگه داشتن بازار سهام و جلوگیری از صف‌های هیجانی خرید و فروش عمل می‌کند.

این صندوق‌ها توسط تمام زیرگروه‌های یک سهم مشخص ایجاد و اداره می‌شود، بدین منظور که با بازارگردانی سهام این شرکت‌ها، ارزش سهام آن‌ها را حفظ می‌کند تا سودجویان نتوانند در تغییر ارزش ذاتی سهام دخالت داشته باشند. این صندوق‌ها با هدف سوددهی ایجاد نمی‌شوند اما نتیجه‌ای که به دنبال دارند، سوددهی سهام شرکت‌های حاضر در صندوق خواهد بود. این شرکت‌ها در نهایت برای حقوقی‌های بازار هم مزایایی خواهند داشت که مهم‌ترین آن حفظ ارزش سهام در نوسانات بازار است. در این سود و کاهش نوسانات، حقیقی‌ها نیز شریک خواهند بود.

در حال حاضر 38 صندوق سرمایه‌گذاری اختصاصی بازارگردانی در کشور فعال هستند که مشتری آن‌ها فقط شرکت‌های حقوقی هستند.

بررسی عوامل موثر در روند نزولی بورس/بهترین صندوق‌های سرمایه‌گذاری کدامند؟

در پایان هفته‌ای که گذشت شاخص کل در رقم ۱ میلیون و ۳۱۰ هزار و ۷۵۵ واحد بسته شد که نسبت به هفته پیش از آن ۸۷ هزار واحد معادل ۶.۲ درصد کاهش داشت. کاهش شاخص هم وزن در همین زمان کمتر از ۱ درصد بود.

به گزارش ایمنا، در حالی که شاخص کل از ابتدای آذر ماه تا پایان این هفته شاهد کاهش ۴ درصدی بوده است، شاخص هم وزن رشد ۲۰ درصدی را تجربه نموده و شکاف تغییرات دو شاخص به ۲۴ درصد بالغ گردیده است؛ عوامل متعددی را می‌توان در وضعیت نزولی بازار مؤثر دانست؛ دامنه این عوامل از مسائل اقتصادی نظیر تلاش وزارت صنعت و معدن جهت قیمت گذاری دستوری فولاد، به نفع واسطه گران و به ضرر فولاد سازان تا مسائل بین‌المللی نظیر امتناع ترامپ از پذیرش شکست در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا گسترده است.

اختلافات دولت و مجلس در خصوص بودجه و ابهامات مربوط به تعیین نرخ ارز در بودجه سال آتی و نحوه عمل سهامداران نهادی در فروش بی محابای سهام بزرگ و جلوگیری از رشد قیمت این سهام نیز از دیگر عوامل مورد بررسی تحلیلگران در این ارتباط هستند.

روند کاهش قیمت سهام شرکت‌های بزرگ در شرایطی است که گزارشات فروش آذر ماه شرکت‌های صادرات محور و گروه‌های بزرگ صنایع بازار نشان از عملکرد خوب این شرکت‌ها داشت و انتظارات جهت سودآوری این شرکت‌ها افزایش داشته است.

در دوره اصلاح سه ماهه مرداد تا آبان رسیدن شاخص کل به محدوده یک میلیون و ۲۱۰ هزار واحد منجر به واکنش بازار شد که در نتیجه در مدت یک ماه شاخص کل با افزایش ۲۶ درصدی همراه گردید؛ در صورتی که افت شاخص کل در هفته آتی نیز ادامه داشته باشد مجدداً این نماگر به کف حمایتی ذکر شده نزدیک می‌گردد که با توجه به وضعیت بهتر عمده شرکت‌ها نسبت به آن تاریخ می‌توان انتظار واکنش بازار به جذاب شدن قیمت‌ها قبل از محدوده ذکر شده را نیز داشت.

در همین حال در یکی دو روز پایانی این هفته افزایش چشمگیر ارزش و حجم معاملات در سهام برخی از شرکت‌های متوسط بازار نظیر "گشان"، "فاهواز "، "کاما" و "خودکفا" نشان از تسریع رونق معاملات در سهام شرکت‌های کوچک به شرکت‌های متوسط دارد که می‌تواند تا زمان مورد توجه قرار گرفتن شرکت‌های بزرگ فرصت‌های بازدهی را در بازار ایجاد نماید.

همواره تأکید شده است که سرمایه گذاران غیرحرفه ای که از تخصص کافی جهت سرمایه گذاری برخوردار نیستند و یا زمان کافی جهت تحلیل و تصمیم گیری در خصوص سرمایه گذاری را ندارند اقدام به سرمایه گذاری غیر مستقیم از طریق صندوق‌های سرمایه گذاری و یا استفاده از خدمات سبد گردان‌ها نمایند.

برای این دسته از سرمایه گذاران همواره این سوال مطرح است که کدام یک از صندوق‌های سرمایه گذاری برای سرمایه گذاری مطمئن‌تر است؟ از سال‌های گذشته سایت مرکز پردازش اطلاعات مالی ایران (fipiran.ir) اقدام به انتشار و مقایسه بازدهی صندوق‌های سرمایه گذاری در بازه‌های زمانی ماهانه، سه و شش ماهه، سالانه و بازدهی از آغاز فعالیت صندوق نموده است.

اگر چه این اطلاعات کمک زیادی جهت تصمیم گیری برای سرمایه گذاران می‌نماید اما در دانش مالی بازدهی تنها معیار تصمیم گیری نیست و تناسب بازدهی به دست آمده با ریسک تحمل شده جهت کسب آن بازدهی نیز از اهمیت بالایی برخوردار است؛ همچنین لزوماً عملکرد گذشته صندوق‌ها نمایانگر نتیجه مشابه در آینده نخواهد بود و نحوه توزیع دارایی‌های صندوق‌ها می‌تواند تا حد زیادی نشانگر مقطعی یا با ثبات بودن عملکرد صندوق‌ها باشد.

اخیراً سایت اطلاع رسانی مذکور در همکاری با شرکت رتبه بندی اعتباری برهان که با مجوز سازمان بورس و اوراق بهادار اقدام به درجه بندی عملکرد صندوق‌های سرمایه گذاری می‌نماید، اقدام به انتشار این درجه بندی ها نموده است تا به این ترتیب سرمایه گذاران قادر باشند برای انتخاب صندوق مورد نظر خود اطلاعاتی بیش از بازدهی صرف صندوق‌ها در اختیار داشته باشند.

همچنین مدیران صندوق‌ها نیز صرفاً بر اساس بازدهی مورد ارزیابی قرار نمی‌گیرند و توجه خواهند داشت که انجام معاملات با ریسک بالا و به مخاطره انداختن سرمایه دارندگان واحدهای سرمایه گذاری، حتی در صورت به ارمغان آوردن بازدهی مقطعی بالا، می‌تواند درجه صندوق آنها را پایین آورده و عملکردشان را زیر سوال ببرد.

این گونه ابزارهای نظارتی که در برگیرنده مکانیزم‌های نظارت بازار بوده و به صورت مستقل، حرفه‌ای و بدون دخالت نهاد ناظر انجام می‌پذیرد، چندین دهه است که در بازارهای توسعه یافته متداول بوده و موجب ارتقای عملکرد و کارایی نهادهای حرفه‌ای بازار می‌گردد؛ با این حال قدمت این درجه بندی ها در بازار ما کوتاه بوده و هنوز بسیاری از فعالان بازار از کارکرد آنها اطلاع کافی ندارند.

درجه بندی عملکرد صندوق‌های سرمایه گذاری در دسته بندی صندوق‌های هم گروه از جمله صندوق‌های سرمایه گذاری در سهام، صندوق‌های با درآمد ثابت و صندوق‌های مختلط صورت می‌پذیرد و به صورت کیفی با اعطای یک تا پنج ستاره عملکرد این صندوق‌ها درجه بندی می‌گردد.

درجه بندی ها براساس عملکرد در دوره‌های یک ساله، سه ساله و پنج ساله بوده و صندوق‌ها در هر یک از دوره‌های ذکر شده با یکدیگر مورد مقایسه قرار می‌گیرند؛ این درجه‌ها هر سه ماه یک بار به روز می‌گردند و توزیع این درجات به گونه‌ای است که در هر به روز رسانی، یک دهک از صندوق‌های هر گروه که بهترین عملکرد را داشته‌اند ۵ ستاره، و یک دهک که ضعیف‌ترین عملکرد را داشته‌اند یک ستاره دریافت خواهند نمود. به همین ترتیب دو دهک ۴ و دو دهک ۲ ستاره دریافت می‌دارند. ۴ دهک از صندوق‌ها نیز که عملکرد متوسطی در مقایسه با سایرین داشته‌اند سه ستاره خواهند بود.

بر این اساس به عنوان نمونه در مقایسه دو صندوق سرمایه گذاری هستی بخش آگاه و نقش جهان نشان می‌دهد که اگر چه صندوق نقش جهان با بازدهی ۳۴۵ درصد در یک سال گذشته ۳ درصد بالاتر از صندوق هستی بخش به دارندگان واحدهای سرمایه گذاری بازدهی اعطا نموده است اما با دریافت ۳ ستاره در مقابل ۵ ستاره دریافت شده توسط هستی بخش آگاه عملکردی نا مطمئن داشته است و در این مثال خاص هستی بخش آگاه گزینه بهتری جهت سرمایه گذاری می‌تواند باشد.

توجه: این نوشته حاوی هیچ توصیه‌ای برای هر گونه تصمیم سرمایه گذاری شامل خرید و فروش نمی‌باشد و صرفاً بیان رویدادهای مرتبط با بازار سرمایه و نظر شخصی نگارنده می‌باشد. مسئولیت هر گونه تصمیم بر عهده سرمایه گذاران می‌باشد.

صندوق سرمایه گذاری چیست؟

یک سرمایه‌ گذار موفق برای آین که بتواند سرمایه خود را رشد بدهد نیاز به استقلال مالی دارد. برای این که بتوان به این استقلال مالی رسید باید علم و تجربه کافی در حوزه‌های مختلف سرمایه‌ گذاری داشت تا بتوان علاوه‌بر حفظ ارزش پول، آن را به سوددهی رساند.

بورس یکی از راه‌های رایج سرمایه ‌گذاری است که اگر به‌صورت اصولی در آن سرمایه‌ گذاری شود می‌توان به سود قابل‌ توجهی رسید اما آیا تمام افراد، علم و تجربه کافی برای ورود به بورس را دارند؟ مطمئنا خیر.

صندوق سرمایه گذاری یکی از روش‌های غیر مستقیم سرمایه‌ گذاری است که می‌تواند به کسانی که تجربه کافی در زمینه بورس ندارند کمک کند. اگر شما هم به سرمایه‌ گذاری در بورس علاقه دارید اما نمی‌دانید چگونه این کار را انجام دهید در این مقاله با سرمایه سازی همراه باشید تا بهترین راه‌حل را به شما نشان بدهیم.

زمانی که صحبت از سوددهی صندوق سرمایه­ گذاری چیست؟ و سرمایه ‌گذاری به میان می‌آید به یاد بورس یا پس‌انداز در بانک و دریافت سود ماهیانه می‌افتیم.

همان‌طور که گفتیم برای ورود به بورس و موفق شدن در آن نیاز به تخصص و تجربه کافی داریم که بدست‌آوردن این تخصص نیاز به زمان و هزینه زیادی دارد. سرمایه ‌گذاری در بانک یکی از راه‌های مطمئن برای سرمایه ‌گذاری است اما سودی که به ما می‌دهد بسیار کم است.

صندوق سرمایه گذاری مجموعه‌ای از انواع اوراق بهادار مانند سهام و اوراق مشارکت شرکت‌ها و سازمان‌های مختلف است که در بورس فعالیت دارند.

شما با خریداری سهام این شرکت‌ها در فعالیت مالی آن‌ها شریک می‌شوید و با پیشرفت آن‌ها در بورس نسبت به سهامی که خریداری کرده‌اید سود دریافت می‌کنید.

مزیت ها

صندوق سرمایه گذاری به افرادی که دانش کافی برای مدیریت سرمایه خود ندارند این امکان را می‌دهد که صندوق سرمایه­ گذاری چیست؟ مدیریت پول خود را به افراد حرفه‌ای بسپارند و بدون انجام کار خاصی به سود برسند.

یکی دیگر از مزیت‌های شفافیت اطلاعاتی آن است. در بازه‌های زمانی مشخص سه نهاد اوراق بهادار ، بورس و حسابرس صندوق، صندوق‌ سرمایه‌ گذاری را بررسی می‌کنند همچنین متولی صندوق به‌صورت مداوم از عملکرد خود گزارشاتی را منتشر می‌کند.

در صندوق سرمایه گذاری بخشی به نام نقد شوندگی وجود دارد و شما با مراجعه صندوق سرمایه­ گذاری چیست؟ به این بخش هر زمانی که خواستید می‌توانید پول خود را نقد کنید.

این صندوق از جمع‌ آوری سرمایه‌ گذاری‌های خرد به‌وجود می‌آید اما سرمایه ‌گذاران آن امکان استفاده از یک منبع بزرگ مالی را دارند. شما در حالت عادی با یک میلیون تومان پول نمی‌توانید در زمینه‌های مختلف سرمایه‌گذاری کنید اما صندوق سرمایه گذاری این امکان را برای شما فراهم کرده است. حتی اگر قصد سرمایه گذاری با 50 میلیون را داشته باشید این صندوق ها می توانند شما را یاری کنند.

واحد سرمایه گذاری چیست؟

از آن‌جایی که هزاران نفر دارایی خود را به صندوق سرمایه‌ گذاری سپرده‌اند اگر واحد مشخصی برای دارایی سرمایه گذارن جود نداشته باشد ممکن است هرج‌ومرج مالی به‌وجود بیاید.

برای جلوگیری از بی‌نظمی مالی و مشخص‌کردن سهم هر فرد این صندوق مجموعه دارایی خود را به قسمت‌هایی به نام «واحد» به ارزش مالی 100 هزارتومان یا بیشتر تقسیم کرده است. افرادی که می‌خواهند وارد صندوق سرمایه گذاری بشوند باید این واحدها را خریداری کنند. این واحدها مزایای فراوانی دارند که در ادامه به توضیح آن‌ها می‌پردازیم:

1. به دلیل قیمت کم واحدهای صندوق، افرادی هم که سرمایه کمی دارند می‌تواننداقدام به سرمایه گذاری در صندوق کنند.
2. اگر نیاز به نقد کردن بخشی از سرمایه‌تان داشته باشید می‌توانید تعدادی از واحدهای‌تان را نقد کنید و نیازی به خروج تمام سرمایه‌تان نیست.
3. شفافیت سهام مالی شما با خرید واحدهای صندوق بیش‌تر می‌شود.

انواع صندوق های سرمایه گذاری

یکی از ویژگی‌های مهم متنوع بودن آن‌ها است و شما می‌توانید با کمی تحقیق صندوقی را برای سرمایه گذاری انتخاب کنید که مطابق با علایق و میزان ریسک‌پذیری شما باشد.

تفاوتی که در این صندوق ها وجود دارد ترکیب دارایی آن‌ها است. درواقع این صندوق ها با توجه به نوع فعالیت‌شان بخشی از سرمایه خود را وارد زمینه‌های سرمایه گذاری کم ‌ریسک مانند سپرده‌های بانکی و بخش دیگر آن را وارد زمینه‌های ریسک‌پذیرتر مانند بورس می‌کنند.انواع این صندوق ها عبارتند از :

صندوق سرمایه گذاری خصوصی یا PE چیست؟

به غیر از صندوق‌های سرمایه گذاری نام برده صندوق سرمایه گذاری خصوصی یا PE (Private Equity) یکی از انواع سرمایه گذاری است. این صندق‌ها توسط شرکت‌های PE که نماینده گروهی از سرمایه گذاران هستند اداره می‌شوند و سرمایه آن‌ها به وسیله مالکیت بخشی از سهام شرکت‌های خصوصی تامین می‌شود که پس از مدت معلومی آن را واگذار می‌کنند.

این نوع صندوق‌ها معمولا با سرمایه ثابت و به صورت یک مشارکت محدود تشکیل می‌شوند پس دارای طول عمر کمی هستند.

در صندق‌های سرمایه گذاری خصوصی هدف از سرمایه گذاری قبل از تشکیل به طور کامل مشخص نمی‌شود و همه شرکت‌هایی که صندوق ممکن است در آن‌ها سرمایه گذاری کند از قبل انتخاب نمی‌شوند به همین دلیل به آن‌ها Blind Pool نیز گفته می‌شود.

شرکت PE چیست؟

شرکت PE، شرکتی است که از تعدادی از افراد متخصص در انجام سرمایه گذاری‌های خطرپذیر و خریدهای تملکی یا رشدی تشکیل می‌شود. در این نوع شرکت‌ها تمام پست‌های مهم و کلیدی در بخش‌های شریک مدیریتی و مدیر سرمایه گذاری در صندق‌های تاسیس شده، که در تصمیم‌گیری‌ها نقش دارند در اختیار خود شرکت است.

شرکت‌های PE برای افرادی که زمان و دانش کافی برای سرمایه گذاری به صورت مستقیم را ندارند و از طرفی مایل به کسب سود بیشتر هستند کمک کرده و این فرصت را به آن‌ها می‌دهد و علاوه بر مزیت‌های صندق‌های سرمایه گذاری دیگر ریسک پذیری کمتری دارند زیرا سرمایه آن‌ها بر اساس قوانین بازار بورس از اوراق بهادار به همراه دارایی‌های نقدی تشکیل می‌شود.

انواع سرمایه گذاری ‌های خصوصی

سرمایه گذاری خصوصی به طور کلی به چهار دسته تقسیم می‌شود که شامل موارد زیر است:

1. سرمایه گذاری‌های خصوصی که در ابتدای شروع به کار پروژه‌ها و شرکت‌ها به وسیله سرمایه گذاران فرشته و ریسک پذیر انجام می‌شود.
2. سرمایه گذاری‌های خصوصی که معمولا با سرمایه بیشتر در هنگام رشد شرکت‌ها یا توسعه طرح‌ها صورت می‌پذیرد.
3. استفاده از شرکت‌های تامین مالی اهرمی در مراحل بالاتر
4. سرمایه گذاری‌هایی که قبل از انتشار عمومی سهام انجام می‌شود.

فعالیت صندوق سرمایه گذاری خصوصی در ایران چگونه است؟

صندوق سرمایه گذاری خصوصی در ایران به صورت رسمی از سال 1397 شروع به فعالیت کرده و دستورالعمل تاسیس و راه‌اندازی آن توسط سازمان بورس و اوراق بهادار تهیه شده است.

هم اکنون واحد‌های صندوق‌های خصوصی در بازار بورس وجود دارد که قابل معامله هستند و ساختار مدیریتی این شرکت‌ها به صورت واحدهای ممتاز که مجمع صندوق را تشکیل می‌دهند و واحدهای عادی اداره می‌شوند.

البته تصمیمات مربوط به سرمایه گذاری‌ها توسط مدیریت صندوق و با مشورت کمیته سرمایه گذاری آن صندوق اتخاذ شده و طبق قوانینی که در مجمع تصویب شده انجام می‌شود.

تفاوت سرمایه گذاری در صندوق‌ های خصوصی و سرمایه گذاری ‌های ریسک پذیر

بسیاری از افراد تصور می‌کنند که صندوق سرمایه گذاری خصوصی همان سرمایه گذاری ریسک پذیر است. اگر شما هم در این باره دچار تردید شده‌اید در این بخش می‌خواهیم با بررسی ویژگی‌های این صندوق تفاوت‌های آن‌ها را برای شما نیز مشخص کنیم:

• سرمایه گذاری خصوصی در مراحل اولیه تشکیل و رشد شرکت‌ها توسط سرمایه گذاران ریسک پذیر انجام می‌شود اما در شرکت‌های بزرگ و در حال توسعه سرمایه گذاران دیگر نیز فعال هستند. همچنین صندوق سرمایه گذاری خصوصی دارای سرمایه ثابت و طول عمر محدود است.
• معمولا صندق‌های سرمایه گذاری خصوصی در تمام حوزه‌ها حضور دارند و فرقی نمی‌کند زمینه فعالیت حمل و نقل، پزشکی، داروسازی، سیمان، صنایع معدنی، نفت و گاز و… باشد در هر صورت سرمایه گذاری انجام می‌شود اما در سرمایه گذاری‌های ریسک پذیر فقط به فناوری‌های جدید و خاص مانند قناوری‌های نانو، زیست محیطی و دست‌یابی به انرژی‌های نو توجه می‌شود.
• در بیشتر مواقع شرکت‌های سرمایه گذاری‌ خصوصی سعی می‌کنند تا 100% سهام شرکت مورد نظرشان را بدست آوردن در حالی که در سرمایه گذاری ریسک پذیر این مقدار کمتر از 50% است.
• شرکت‌های سرمایه گذاری خصوصی برای سرمایه گذاری از ترکیب وام و سهام استفاده می‌کنند در حالی که شرکت‌های ریسک پذیر فقط سهام را در نظر می‌گیرند.
• همان طور که از معنای واژه سرمایه گذاری ریسک پذیر پیدا است به علت میزان ضرر بالا در صورت شکست در سرمایه گذاری، سرمایه گذاران ریسک پذیر از چند شرکت مختلف میزان کمتری سهام خریداری می‌کنند تا درصد شکست و ضرر احتمالی را کاهش دهند. اما سرمایه گذاران خصوصی درصد سهام بالایی از هر شرکت را خریداری می‌کنند که در صورت موفقیت یا شکست نیز به همان میزان سود یا ضرر دارد.
• شرکت‌های سرمایه گذاری خصوصی معمولا در شرکت‌های با سابقه که محصولات تولیدی دارند سرمایه گذاری می‌کنند و اگر زمانی بخواهند روی شرکت‌های نوپا در مراحل پیش از تولید سرمایه گذاری کنند این کار توسط سرمایه گذاران ریسک پذیر انجام می‌شود.

برای آشنایی بیشتر با این صندوق ها حتما مقاله لیست صندوق های سرمایه گذاری را مطالعه کنید.

صندوق سرمایه گذاری چیست و چه مزایایی دارد؟

صندوق‌های سرمایه گذاری یک راه مطمئن برای سرمایه گذاری توسط افرادی است، که وقت، تخصص یا زمان کافی برای فعالیت مستقیم در بازار سرمایه را ندارند. در این نوشته با چیستی صندوق سرمایه گذاری و مزایای آن آشنا می شویم

همه افراد در طول زندگی خود به دنبال پیشرفت مالی هستند. پس انداز کردن پولی که هر روز ارزش خود را از دست می‌دهد به تنهایی کافی نیست و این سرمایه‌گذاری است که می‌تواند منجر به بهبود وضعیت مالی شود. برای تحقق این هدف آشنایی با انواع گزینه‌های سرمایه‌گذاری ضروری به نظر می‌رسد. یکی از سرمایه‌گذاری‌های رایج در جهان، سرمایه گذاری در بازار سرمایه یا بورس است که اگر به درستی و با مهارت انجام شود می‌تواند بازدهی مناسبی را به همراه داشته باشد.

بورس بازاری است که شرکت‌های مختلف سهام‌شان را در آن عرضه می‌کنند و مردم با خرید سهام این شرکت‌ها، نقدینگی لازم برای تامین مالی آن‌ها را فراهم کرده و به کنترل تورم، رشد اقتصادی و پیشرفت جامعه کمک می‌کنند و در ازای آن در سودآوری شرکت‌ها سهیم شده و از آن نفع می‌برند.

به‌طور کلی دو روش سرمایه‌گذاری در بورس وجود دارد:

۱- سرمایه‌گذاری مستقیم
۲-‌سرمایه‌گذاری غیرمستقیم

سرمایه‌گذاری مستقیم که در آن شخص، دارای دانش و فرصت کافی برای انجام معاملات و آگاهی از اخبار، اطلاعیه‌ها و متغیرهای سیاسی، اجتماعی و اقتصادی اثرگذار بر بازار بوده و با این آگاهی نسبت به خرید یا فروش سهام شرکت‌ها اقدام می‌کند. اما طبیعتا همه افراد مهارت، اطلاعات و یا زمان کافی را برای سرمایه‌گذاری در بورس ندارند. این افراد می‌توانند به روش‌های دیگری در بورس سرمایه‌گذاری کنند. یکی از راه‌های سرمایه‌گذاری برای چنین افرادی، سرمایه گذاری غیر مستقیم از طریق صندوق‌های سرمایه‌گذاری است.

افراد به تناسب میزان سرمایه و ریسک‌پذیری خود می‌توانند در صندوق‌ها سرمایه‌گذاری کنند. این صندوق‌های سرمایه‌گذاری با ایفای نقش واسطه مالی، سرمایه‌گذاری افراد مبتدی را از حالت مستقیم به غیرمستقیم تبدیل کرده و این امکان را پدید می‌آورند که از طریق تشکیل سبد متنوعی از دارایی‌ها که هرکدام دارای ویژگی‌های خاص خود هستند، ضمن کسب بازدهی مناسب، ریسک سرمایه‌گذاری کاهش یابد.

صندوق‌ها سرمایه‌گذاری نقدینگی دریافتی از مشتریان خود را در دارایی‌های مختلفی از جمله اوراق مشارکت، سهام، سپرده‌های بانکی، وجه نقد و سایر دارایی‌ها سرمایه‌گذاری می‌کنند و با این کار، علاوه بر تعیین استراتژی سرمایه‌گذاری گزینه‌های متنوعی برای سرمایه‌گذاری افراد به وجود می‌آورند.

برای کاهش ریسک و کنترل جریان نقدینگی صندوق‌های سرمایه‌گذاری قوانینی از طرف سازمان بورس اوراق بهادار لحاظ شده است:

صندوق‌های سرمایه‌گذاری مجاز نیستند که از هیچ سهمی بیش از ۱۰ درصد در سبد خود داشته باشند. همچنین نمی‌توانند بیشتر از ۳۰ درصد از سبد سرمایه‌گذاری خود را در یک صنعت خاص وارد کنند. علاوه بر این، نگهداری بیش از ۵ درصد از هر سهم فرابورسی برای صندوق‌های سرمایه‌گذاری مجاز نیست. صندوق‌های با درآمد ثابت هم نمی‌‌توانند بیشتر از ۳۰ درصد از ترکیب دارایی‌های خود را در سهام سرمایه‌گذاری کنند.

مزایای صندوق‌های سرمایه‌گذاری

صندوق سرمایه گذاری به عنوان یک روش سرمایه گذاری غیرمستقیم دارای مزایای زیادی است. برخی از مزیت‌های صندوق‌های سرمایه گذاری به این شرح است:

۱- تنوع در صندوق‌ها

صندوق‌های سرمایه گذاری دارای تنوع هستند. سرمایه‌گذاران بسته به میزان ریسک‌پذیری، اهداف و انتظارات خود می‌توانند یکی از انواع صندوق‌ها را انتخاب کنند. صندوق‌ها بسته به نوع سرمایه‌گذاری، ترکیب دارایی‌ها و نحوه پرداخت سود به گروه‌های مختلف تقسیم می‌شوند.

بعضی از صندوق‌ها برای کسانی مناسب‌اند که قصد دارند از سرمایه‌گذاری خود سود منظم و ثابت دریافت کنند. برخی دیگر مناسب کسانی هستند که می‌خواهند با پذیرش ریسک بیشتر فرصت بهره بردن از سودهای بالاتر را برای خود فراهم کنند، بعضی دیگر از صندوق‌ها نیز حد وسط را گرفته‌اند. در سایر تقسیم‌بندی‌ها، صندوق‌هایی داریم که در کالاهای مختلف مثل طلا، زمین و ساختمان یا محصولات کشاورزی و… سرمایه‌گذاری می‌کنند.

۲- مدیریت حرفه‌ای دارایی‌ها

صندوق‌های سرمایه‌گذاری توسط افراد متخصص مدیریت می‌شود که با بررسی تمام فرصت‌های سرمایه گذاری، ضمن انتخاب بهترین ترکیب ممکن، زمان مناسب برای معامله را شناسایی می‌کنند. از آنجا که حرفه اصلی این افراد معامله‌گری در بازار سرمایه است لذا امکان موفقیت و کسب سود توسط این افراد بیشتر از افراد عادی است.

۳- شفافیت اطلاعات

یکی از مهم‌ترین مزایای صندوق‌های سرمایه‌گذاری شفافیت اطلاعات سرمایه‌گذاری این صندوق‌هاست. هرچه قدر که جزییات سرمایه گذاری در برخی نهادهای پولی کشور مثل بانک‌ها شفاف نیست؛ سرمایه گذاری و دارایی صندوق‌های بورسی کاملا شفاف است. ارزش دارایی‌های صندوق به تفکیک دارایی‌‎های قابل معامله در بورس و سایر انواع دارایی‌ها به‌صورت روزانه اعلام و منتشر می‌شود.

علاوه براین به دلیل سخت‌گیری‌های سازمان بورس، صندوق‌های سرمایه‌گذار موظف به ارائه گزارش‌های منظم از ریز معاملات و سرمایه‌گذاری‌های انجام شده به صورت عمومی هستند.

۴- بازده مناسب صندوق‌های سرمایه‌گذاری

اگرچه همیشه سرمایه گذاری در بازار سرمایه با ریسک مواجه است؛ اما سرمایه‌گذاران انتظار دارند که متناسب با ریسکی که می‌گذیرند بازده مناسبی نیز کسب کنند. صندو‌های سرمایه گذاری به صورت میانگین عملکردی همانند بازار سرمایه کشور را ثبت کرده‌اند. برخی صندوق‌ها با موفقیت بسیار زیاد و هوش بیشتر گاهی بسیار بیشتر از بازده یکساله بازار سرمایه به مشتریان خود سود داده و برخی صندوق‌ها نیز موفق به کسب سودی به اندازه سود بازار سرمایه نشده‌اند. در هر دوی این حالات سود رسیده به مشتریان با توجه به ریسک کمتر سرمایه‌گذاری نسبت به روش مستقیم عدد معقولی بوده است.

۵- صرفه‌جویی ناشی از مقیاس

سرمایه‌گذاری در بورس هزینه‌های ثابتی از جمله هزینه به‌کارگیری نیروهای متخصص، گردآوری و تحلیل اطلاعات، انتخاب ترکیب بهینه سرمایه‌گذاری و… دارد. تقسیم این هزینه‌های ثابت بین همه سرمایه‌گذاران باعث می‌شود که هزینه سرانه سرمایه گذاری کاهش یابد. از طرفی صندوق‌های سرمایه‌گذاری با پرداخت کلیه هزینه‌های اجرایی مربوط به بورس مثل هزینه‌های دریافت سود سهام سرانه هزینه سرمایه‌گذاران را کاهش خواهد داد.

۶- کاهش قابل توجه ریسک سرمایه‌گذاری

صندوق‌‎های سرمایه گذاری به تناسب نوع فعالیت ریسک سرمایه‌گذاری را تا حد قابل توجهی کاهش می‌دهند. صندوق‌های سرمایه گذاری با تجمیع سرمایه‌ها امکان تنوع بخشی بیشتری به دارایی‌های خود را دارند و به اصطلاح همه تخم مرغ‌ها را در یک سبد نمی‌گذارند.

قدرتی که سرمایه‌گذاری جمعی به مدیران صندوق‌ها می‌دهد باعث می‌شود که امکان انتخاب سبدهای متنوع‌تری از دارایی‌ها فراهم باشد و ریسک کلی سرمایه‌‎گذاری کاهش یابد. این موضوع به خصوص در زمان افت بازار سرمایه یا افت جریان نقدینگی در بازار سرمایه بسیار حائز اهمیت است.

۷- امکان سرمایه گذاری با سرمایه‌های خرد و تجمیع سرمایه‌ها

از مزایای صندوق‌ها، امکان سرمایه گذاری با مبالغ خرد است. در حالی که حداقل قیمت معامله سهام در بازار بورس به طور مستقیم ۵۰۰ هزار تومان است و برای تشکیل یک سبد سرمایه گذاری شخصی چندین برابر این مبلغ نیاز است؛ در صندوق ها با مبالغ بسیار کمتر نیز امکان سرمایه گذاری وجود دارد. ارزش هر واحد صندوق سرمایه گذاری بسته به نوع صندوق از چند هزار تومان تا چندصد هزار تومان متغیر است و هر واحد صندوق به مثابه یک سبد از دارایی‌های مختلف است.

از طرف دیگر تجمیع سرمایه‌ها به صندوق‌های سرمایه‌گذاری این امکان را می‌دهد که قدرت چانه‌زنی خود را با نهادهای مالی مختلف نظیر بانک‌ها افزایش دهند و سود بالاتری برای سرمایه‌گذاران خود بسازند.

۸- سهولت در سرمایه گذاری

برای سرمایه گذاری در صندوق‌ها به دانش خاصی نیاز نیست. موسسات متعددی عملکرد صندوق‌های سرمایه گذاری را ارزیابی می‌کنند که می‌توانید با مراجعه به آنها و مقایسه عملکرد صندوق‌ها بهترین آن را انتخاب کنید. با انتخاب صندوق و مراجعه به آن تمام کارها به سادگی و سهولت توسط کارشناسان صندوق یا از طریق سایت صندوق صورت می‌پذیرد.

۹- نقدشوندگی سریع

هر سرمایه گذاری با توجه به اهداف خود می‌خواهد روزی اصل و سود سرمایه خود را نقد کند. سهولت نقدشوندگی یکی از مهم‌ترین فاکتورها در سرمایه گذاری است. صندوق‌ها، متعهد به حفظ قدرت نقدشوندگی سرمایه‌ها هستند؛ این در حالی است که گاهی اوقات حتی در بازار بورس امکان فروش برخی سهام‌ها وجود ندارد و سرمایه نقد نمی‌شود. با این همه و تحت هر شرایطی صندوق‌ها متعهد هستند که در زمان نیاز، اصل و سود سرمایه افراد را برای آنها نقد نمایند.

۱۰- ضامن نقدشوندگی

همان‌طور که گفته شد سرمایه گذاری در صندوق‌ها با ریسک همراه است و ممکن است در این سرمایه گذاری دچار سود یا ضرر شوید. برخی از صندوق‌ها با همراه کردن یه شرکت حقوقی مثل بانک یا بیمه نقد شوندگی سرمایه شما را تضمین می‌کنند. در برخی از انواع صندوق‌ها نیز اصل سرمایه گذاری شما مورد ضمانت قرار می‌گیرد. وجود شرکت ضامن نقدینگی در تاسیس صندوق الزامی نمی‌باشد. اما وجود یا عدم وجود آن می‌تواند ریسک سرمایه گذاری را تغییر دهد.

با توجه به ماهیت صندوق‌های سرمایه گذاری و مزایای ذکر شده، به نظر می‌رسد سرمایه گذاری در صندوق‌ها یک روش مطمئن برای سرمایه گذاری در بازار سرمایه به خصوص برای افرادی است که دانش یا تخصص کافی ندارند و یا نمی‌خواهند به بازار سرمایه به چشم شغل اول نگاه کنند.

فرناز میررمضانی
دانشجوی کارشناسی ارشد اقتصاد دانشگاه شهید بهشتی

جزئیات خبر

در این مقاله قصد داریم درباره صندوق های سرمایه گذاری و درجه اعتبار آن‌ها صحبت کنیم. می‌خواهیم ببینیم آیا این صندوق‌ ها مطمئن هستند؟ چه کسی امنیت آن‌ها را تضمین می‌کند؟ آیا ممکن است صندوق‌های سرمایه‌گذاری نیز، مثل بعضی از موسسات مالی و اعتباری، سپرده‌گذاران را دچار مشکل کنند؟ برای دریافت پاسخ این سوالات با ما همراه باشید.

در ادامه عناوین زیر را مشاهده خواهید کرد:

o اعتبار صندوق های سرمایه گذاری چگونه تضمین می‌شود؟

o صندوق سرمایه‌گذاری چیست؟

o چه قوانینی برای ثبت صندوق سرمایه گذاری وجود دارد؟

o نظارت بر صندوق های سرمایه گذاری چگونه انجام می‌شود؟

o نحوه نظارت سازمان بورس بر صندوق های سرمایه گذاری

o سیستم نظارت داخلی صندوق‌های سرمایه‌گذاری

o سرمایه‌گذاران چگونه می‌توانند بر صندوق‌ها نظارت داشته باشند؟

اعتبار صندوق های سرمایه گذاری چگونه تضمین می‌شود؟

قبل از پرداختن به مسئله اعتبار صندوق های سرمایه گذاری، لازم است کمی با نوع عملکرد آن‌ها آشنا شویم و لزوم وجود این صندوق‌ها را بررسی کنیم. با افزایش روزافزون نرخ تورم، همه مردم به دنبال راهی برای حفظ ارزش دارایی‌های خود می‌گردند. پس‌انداز دیگر روش مناسبی برای ثروتمند شدن نیست زیرا نرخ بهره بانکی از تورم عقب‌تر است. بسترهای متنوعی برای سرمایه‌گذاری وجود دارد و هر یک مزایا و معایب خود را دارند اما این روزها، بورس در ایران بهترین گزینه محسوب می‌شود. شفافیت فرایندها، نظارت دقیق و مستمر، قابلیت نقدشوندگی بالا، سوددهی مناسب و … همه مزایایی هستند که سرمایه‌گذاران را به این بازار جذب می‌کنند و این مزایا، صندوق های سرمایه گذاری را نیز در بر می‌گیرد.

صندوق سرمایه‌گذاری چیست؟

صندوق های سرمایه گذاری در واقع شرکت‌هایی هستند که نقدینگی را از سمت مردم جذب و آن را در محل‌های مختلف سرمایه‌گذاری می‌کنند. بسته به محل سرمایه‌گذاری، میزان ریسک و البته نوع خرید و فروش یونیت‌ها، صندوق‌ها انواع مختلفی دارند:

صندوق سرمایه گذاری درامد ثابت: بین ۷۰ تا ۹۰ درصد دارایی‌ها را در اوراق مشارکت و سپرده‌های بانکی با درامد ثابت سرمایه‌گذاری می‌کند. این صندوق کمترین ریسک و حداقل سود تضمین شده دارد.

صندوق سرمایه گذاری در سهام: حداقل ۷۰ درصد دارایی‌های خود را در سهام سرمایه‌گذاری می‌کند. این صندوق بیشترین بازدهی را دارد و البته ریسک بیشتری نیز خواهد داشت.

صندوق سرمایه گذاری مختلط: حداکثر ۶۰ درصد دارایی‌های خود را در سهام سرمایه‌گذاری می‌کند. این صندوق‌ها ریسک و بازدهی متعادلی دارند.

این صندوق‌ها ممکن است مبتنی بر صدور و ابطال باشند یعنی برای خرید و فروش آن‌ها باید به صورت حضوری یا از طریق وب سایت خود شرکت اقدام شود. حالت دیگر، این است که صندوق ETF یا قابل معامله در بورس باشد و مثل سهام شرکت‌های دیگر، از طریق سامانه‌های معاملاتی بورس قابلیت خرید و فروش داشته باشد.

چه قوانینی برای ثبت صندوق سرمایه گذاری وجود دارد؟

برای بررسی میزان اعتبار و اطمینان صندوق های سرمایه گذاری، لازم است ابتدا روش‌ تاسیس این صندوق‌ها و قوانینی که در این زمینه وجود دارند را بررسی کنیم. قبل از تاسیس صندوق، لازم است مجوزهای متعددی از سازمان بورس و اوراق بهادار دریافت شود. صندوق‌هایی که با مشارکت بانک‌ها یا موسسات مالی و اعتباری یا اشخاص حقوقی مرتبط به بانک تاسیس می‌شوند، لازم است مجوز بانک مرکزی را نیز به دست آورند. همچنین طبق ماده ۲ قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی جدید، لازم است صندوق در مرجع ثبت شرکت‌ها نیز به ثبت برسد. پس از این مرحله، باید مجوزها، طرح اساسنامه و مدارک شناسایی موسسان صندوق به اداره ثبت شرکت‌ها ارائه شود تا بتواند مجوز پذیره نویسی را بگیرد. سازمان بورس و اوراق بهادار قبل از پذیره نویسی اولیه و بعد از برگزاری مجمع، موارد زیر را از صندوق دریافت می‌کند:

اساسنامه و امیدنامه مصوب مجمع صندوق

مدارک مبتنی بر سمت توسط مدیر، مدیر ثبت، متولی و حسابرس منتخب مجمع صندوق

فهرست هویت و اقامتگاه موسسان و تعداد واحدهای سرمایه‌گذاری ممتاز پذیره نویسی شده توسط آن‌ها

تاییدیه بانک مبنی بر واریز ارزش مبنای واحدهای سرمایه‌گذاری ممتاز به حساب بانکی صندوق

سایر موارد به تشخیص سازمان بورس و اوراق بهادار

پس از طی همه مراحلی که گفته شد، اجازه پذیره‌نویسی و فروش واحدهای صندوق‌ها آغاز می‌شود.

نظارت بر صندوق های سرمایه گذاری چگونه انجام می‌شود؟

چنان که تا این جا دیدیم، قوانین محکم و دقیقی برای تاسیس صندوق‌های سرمایه‌گذاری وجود دارد اما کار در این مرحله تمام نمی‌شود و فرایندهای نظارتی سخت‌گیرانه متعددی وجود دارد. این نظارت‌ها هم از سمت سازمان بورس و هم به صورت داخلی و درون خود شرکت انجام می‌شوند:

نحوه نظارت سازمان بورس بر صندوق های سرمایه گذاری

سازمان بورس و اوراق بهادار عملکرد صندوق‌ها را دائما تحت نظر دارد. تمامی فرم‌های تکمیل‌شده صدور و ابطال و نحوه بایگانی اسناد بررسی می‌شوند. همچنین ناظرهای سازمان بورس، محل دفتر شرکت و امکانات و تجهیزات آن را مورد بررسی قرار می‌دهد. علاوه بر این، نرم‌افزار صندوق‌ها امکان نظارت لحظه‌ای بر عملکرد صندوق را فراهم می‌کند و امکانات و اطلاعات زیر را در اختیار سازمان می‌گذارد:

صورت حساب مشتری

امکان ارتباط آنلاین و ذخیره اطلاعات

انجام مراحل صدور و ابطال

محاسبه ارزش خالص دارایی (NAV)

سیستم نظارت داخلی صندوق‌های سرمایه‌گذاری

ارکان صندوق، یک سیستم نظارت داخلی را اجرا می‌کنند. منظور از ارکان، مدیر، متولی و حسابرس صندوق است. مدیر بر تمام مراحل اجرایی صندوق و دریافت و پرداخت‌ها نظارت دارد و همچنین، عملکرد کارگزاران و مدیر سرمایه‌گذاری صندوق را تحت نظر می‌گیرد. متولی صندوق به صورت مستمر بر عملکرد مدیر و ضامن نظارت دارد. او از ارائه به موقع گزارش‌ها و نظرات حسابرس و انتشار به موقع اطلاعات توسط مدیر اطمینان حاصل می‌کند. همچنین وظیفه طرح موارد تخلف مدیر، ضامن و حسابرس صندوق نزد سبا یا دیگر مراجع به عهده متولی است. حسابرس نحوه طراحی و اجرای سیستم کنترل داخلی و تمامی عملیات مالی صندوق را کنترل می‌کند و صحت محاسبه خالص ارزش دارایی صندوق را مورد صندوق سرمایه­ گذاری چیست؟ بررسی قرار می‌دهد. او همچنین گزارش‌ها، صورت‌های مالی و اطلاعات تهیه شده توسط مدیر را تحت نظر دارد.

سرمایه‌گذاران چگونه می‌توانند بر صندوق‌ها نظارت داشته باشند؟

همان طور که می‌دانید، بورس پیچیدگی‌ها و ادبیات مخصوص به خود را دارد و یادگیری آن‌ها برای همه ممکن نیست. از سوی دیگر، تحلیل وضعیت بازار و سهم‌های مختلف و رصد روزانه اخبار و اطلاعات، فرایندی زمان‌بر است و از عهده هر کسی بر نمی‌آید. بنا به این دلایل، روش‌های غیر مستقیمی برای سرمایه گذاری در بورس ایجاد شده است که صندوق سرمایه گذاری یکی از آن‌ها است. در این روش، شما سرمایه خود را به دست یک گروه از افراد متخصص و حرفه‌ای می‌سپارید و خود ناظر فعالیت‌های آن‌ها خواهید بود.

مواردی که به آن‌ها اشاره کردیم، نظارت‌های قانونی خارجی و داخلی بر صندوق را نشان می‌دهند. این نظارت‌ها میزان اطمینان به صندوق‌ها و اعتبار آن‌ها را بالا می‌برد و احتمال بروز تخلف و اختلاس را به صفر می‌رساند. سرمایه‌گذاران نیز می‌توانند شخصا بر عملکرد صندوق نظارت داشته باشند. آن‌ها مستقیما به صورت وضعیت حساب سرمایه‌گذاری خود دسترسی دارند. گزارش عملکرد صندوق هر سه ماه یک بار روی سامانه کدال منتشر می‌شود و پورتفوی صندوق نیز ماهی یک بار در همین سامانه منتشر می‌شود.

سخن آخر

تمامی مراحل نظارت بر تاسیس و فعالیت صندوق های سرمایه گذاری را با هم بررسی کردیم. به عنوان جمع‌بندی می‌توان گفت که این صندوق‌ها بستری امن برای سرمایه‌گذاری محسوب می‌شوند و ریسک کلاهبرداری و اختلاس در آن‌ها تقریبا صفر است. در مورد همه صندوق‌ها یک سیستم نظارتی سه لایه اعمال می‌شود. سیستمی که شامل نظارت‌ها و بازرسی‌های سازمان بورس و حسابرسی‌های درون شرکت می‌شود و همچنین، امکان بررسی گزارش عملکرد و پورتفوی صندوق را در اختیار سرمایه‌گذاران قرار می‌دهد.