آشنایی با تعریف و تاریخچه فیبوناچی

در اواسط قرن بیستم، تعداد فراوانی از اهالی بورس در تلاش برای جستجوی هر نوع فرمول و رابطه پنهانی در پشت پرده بازارهای مالی بودند. جمبل و جادو(!) در بازار آنقدر طرفدار پیدا کرده بود که حتی عده‌ای به روابط بین بازار بورس با اجرام آسمانی و صور فلکی می‌اندیشیدند! همه بر این امر متفق‌القول بودند، که در پشت پرده بازار حتما فرمول‌هایی جادویی وجود دارد که آگاهی از آنها منجر به توانایی پیش‌بینی دقیق و بی چون و چرای بازار خواهد شد. مساله صرفا بر سر زمان بود، که چه کسی نهایتا در این رقابت زودتر از سایرین به خط پایان خواهد رسید! چند دهه طول کشید تا در اواخر قرن بیستم، نسل جدیدی از تحلیلگران به پیشتازی دکتر بیل ویلیامز پذیرفتند هیچ قاعده و قانون پنهانی در بازار وجود ندارد و بازار ذاتا پیش‌بینی ناپذیر و غیرقابل مهار است. هرگونه تلاش برای جستجوی قوانین قطعی و بدون خطا صرفا محکوم به شکست خواهد بود. هیچ کس در بازار بورس قادر به پیش‌بینی دقیق و بدون خطای آینده نیست و چیزی بنام جام جهان‌نما[56] در بازارهای مالی وجود ندارد! هنوز هم در دانشگاه‌های تراز اول دنیا، در بالاترین سطوح علمی، افراد بسیاری مشغول تحقیق و بررسی بر روی تحلیل و پیش‌بینی بازار هستند و در رشته‌هایی مانند هوش مصنوعی به ارایه مقالات در کنفرانس‌ها و ژورنال‌ها می‌پردازند.

فیبوناچی پروجکشن

اعداد فیبوناچی و طریقه کار کرد آن مورد بررسی قرار خواهد گرفت تا بتوانید به واسطه این اعداد و ابزار حد ضرر و حد سودتان را مشخص کنید.فیبوناچی ابزاری است که به چند صورت و با چند هدف استفاده میشود ، یکی از موارد استفاده فیبوناچی برای تعیین حدضرر و نقطه حمایت است و یکی دیگر از موارد استفاده از فیبوناچی برای تعیین هدف و نقطه مقاومت است که هر کدام از این ها دارای اسم خاصی هستند .

نکات عمومی در استفاده از فیبوناچی

در تایم D یا روزانه در کف ها و سقف ها بهتر است شاخک های کندل را محاسبه نکنید ، و در تایم W یا هفتگی بهتر است که در کف ها و سقف ها شاخک های کندل ها را محاسبه کنید.

اعداد مهم فیبوناچی برای تعیین هدف

این طراز ها برای بدست آوردن هدف یا نقطه مقاومت در مواردی که سهم ما میخواهد رشد کند و میخواهیم مشخص کنیم که تا چه اندازه رشد خواهد کرد و در چه حدی باید انتظار رشد از آن داشت .

1/27 1/618 2 2/618 3/618 4/236

فیبوناچی برای تعیین هدف و نقطه مقاومت : پروجکشن

1. از پروجکشن برای تعیین هدف در چارت روند استفاده میشود
2. در روندهای صعودی از فیبوناچی پروجکشن برای تعیین هدف و نقطه های مقاومت استفاده میکنیم.
3. برای پیدا کردن اهداف معتبر بهتر است که از ترکیبی از پروجکشن و اکستنشن استفاده کنیم تا اینکه نقاط معتبر تر و مهم تر مشخص شود.آشنایی با تعریف و تاریخچه فیبوناچی

فیبوناچی پروجکشن در این مدل از فیبوناچی سه نقطه را مشخص میکنیم تا نقطه چهارم که هدف ما در سهم باشد را پیدا کنیم ، این نوع از فیبوناچی برای تعیین هدف بسیار معتبر و مهم است و اگر میخواهیم که از اعتبار بیشتری برخوردار باشد میتوانیم از اکستنشن و پروجکشن باهم و روی هم استفاده کنیم تا در نقاطی که روی هم یا در نزدیکی هم باهم برخورد دارند را تشخیص دهیم که اعتبار بیشتری دارد. در این نوع از فیبوناچی باید سه نقطه (کف و سقف و کف )یا (سقف و کف و سقف)داشته باشد ، تا بتوانیم اهداف را درست تشخیص دهیم .

گروه بی نظیر

مدرس و تحلیلگر بازار سرمایه تحلیلگر آشنایی با تعریف و تاریخچه فیبوناچی بازار مالی فارکس تحلیلگر ارشد سایت یار سرمایه برگزاری بیش از صد دوره آموزشی تحلیل بورس و فارکس عضو تیم icf_market تنها ارائه دهنده سبک ولوم تریدینگ به زبان فارسی در دنیا

فیبوناچی در تحلیل تکنیکال

لئوناردو بوناچی – که با نام لئوناردو فیبوناچی نیز شناخته می‌شود – ریاضیدان ایتالیایی قرن دوازدم میلادی بود. او به عنوان مستعدترین ریاضیدان جهان غرب در زمان خود، و یکی از برترین ریاضیدانان تاریخ شناخته می‌شود. با وجود اینکه فیبوناچی، خود سری‌ای که اکنون با نام سری فیبوناچی شناخته می‌شود را ایجاد نکرد، اما قطعا این فیبوناچی بود که این پدیده را در کتاب Liber Abaci خود به جهان غرب معرفی نمود.

تصاعد فیبوناچی در تحلیل تکنیکال چیست؟

مشاهده می‌کنید، که هر عدد در این تصاعد، حاصل جمع دو عدد قبلی با یکدیگر است، و فرمول فیبوناچی را می توان به فرمول فوق خلاصه کرد.

چگونه سطوح اصلاحی[۱] و گسترش[۲] فیبوناچی از طریق تصاعد فوق قابل محاسبه است؟

• ۶۱٫۸%= تقسیم هر جملۀ تصاعد بر جملۀ بعد (پس از جملۀ سیزدهم).

به طور مثال : (حدوداً) ۵۵/۱۸ = ۰٫۶۱۸

به طور مثال: ۸۹/۵۵ = ۱٫۶۱۸٫ که به آن «نسبت طلایی» گفته می‌شود.

به عنوان مثال: ۵۵/۱۴۴ = ۰٫۳۸۲)

به طور مثال: (حدوداً) ۳۴/۱۴۴ = ۰٫۲۳۶

مهمترین سطوح فیبوناچی در تحلیل تکنیکال

علت محبوبیت تحلیل فیبوناچی در معاملات چیست؟

• سطوح فیبوناچی اعداد هندسی هستند، بنابراین سطوح گسترش (extension) و اصلاحی (retracement) پس از رسم چشم‌نواز به نظر می‌رسند.
• سطوح فیبوناچی نقاط مرجع ملموسی را فراهم می‌کنند، بنابراین در صورت استفادۀ درست، از انتزاعی شدن موضوع جلوگیری می‌کنند.
• سطوح گسترش و اصلاحی فیبوناچی سطوح نامرئی حمایت و مقاومت محسوب می‌شوند.

تفاوت بین سطوح گسترش (extension) و اصلاحی (retracement) فیبوناچی چیست؟

سطوح اصلاحی فیبوناچی، نمایانگر سطوح کمتر از ۱۰۰% یک موج قیمتی هستند، در حالی که سطوح گسترش، سطوح بالاتر از ۱۰۰ درصد را نیز به نمایش می‌گذارند. سطوح فیبوناچی به عنوان سطوح حمایتی و مقاومتی مورد استفاده قرار می‌گیرند، از این سطوح به عنوان ابزاری برای مشخص کردن هدف قیمتی نیز می توان استفاده کرد.

چطور با تخفیف کارمزد در صرافی های ارز دیجیتال ثبت نام کنیم؟

نام صرافی	تخفیف کارمزد	IP خارج از ایران	لینک ثبت نام
کوکوین	دارد	نیاز دارد	ثبت نام با تخفیف کارمزد
کوینکس	دارد	نیاز دارد	ثبت نام با تخفیف کارمزد
بیت پین	دارد	نیاز ندارد	ثبت نام با تخفیف کارمزد
کیوسک	دارد	نیاز ندارد	ثبت نام با تخفیف کارمزد
بیت ۲۴	دارد	نیاز ندارد	ثبت نام با تخفیف کارمزد
آبان تتر	دارد	نیاز ندارد	ثبت نام با تخفیف کارمزد

توجه: با وجود اینکه دو صرافی کوینکس و کوکوین هر دو فعلا بدون نیاز به تغییر IP فعالیت می‌کنند اما بهتر است برای امنیت بیشتر از IP ثابت خارج از ایران استفاده کنید.

برای ورود به صرافی کوینکس حتما باید با IP خارج از ایران وارد شوید.

آموزش فیبوناچی در تحلیل تکنیکال

تجزیه و تحلیل فنی یا تکنیکال حوزه­ای وسیع پر از ابزارهای تحلیلی است که سعی دارند حرکت قیمت سهم در آینده را با توجه به حرکات قیمت در گذشته پیش­بینی ­کنند. سری فیبوناچی یکی از این ابزارهاست که با گذر زمان امتحان خود را پس داده است. اصطلاحات سطح اصلاح فیبوناچی، نسبت طلایی، سطوح حمایت و مقاومت همگی از اصطلاحات بسیار محبوب و پرکاربرد در دنیای معاملات آنلاین هستند که به احتمال فراوان در طول یادگیری نحوه معامله سهام یا ارز دیجیتال به روش تحلیل تکنیکال با آن‌ها برخورد کرده­اید. در این مقاله قصد داریم به آموزش فیبوناچی بپردازیم، ببینیم که سری فیبوناچی چیست و معامله ­گران چگونه از این اعداد برای تصمیم­ گیری در مورد معاملات استفاده می­کنند.

فهرست عناوین مقاله:

معرفی سری فیبوناچی

لئوناردو د پیزا راهب قرن ۱۲ بود که نزد دوستانش به نام فیبوناچی شناخته می­شد و شهرت امروز آن مدیون کشف دنباله عددی جذابی است که در ریاضیات و سایر پدیده­های طبیعی دیگر به چشم می­خورد. فیبوناچی زمانی که مشغول مطالعه هرم بزرگ گیزه بود، نسبت بی‌نظیری از اعداد را کشف کرد که امروزه به احترام او آن را سری فیبوناچی می­نامیم. مجموعه اعداد ۱، ۱، ۲، ۳، ۵، ۸، ۱۳، ۲۱، ۳۴، ۵۵، ۸۹، ۱۴۴، ۲۳۳، ۳۷۷، ۶۱۰ و الی آخر که در آن عدد بعدی حاصل جمع دو عدد قبلی است و این روند به ترتیب ادامه می‌یابد.

در همین دنباله، اگر عددی بر عدد دیگر تقسیم شود، نسبتی ثابت تولید می‌کند که معادل ۰.۶۱۸۰۳۴۵ است و از آن به عنوان «نسبت طلایی» یاد می­شود. این نسبت­ها در بسیاری از مطالعات چه در ریاضیات و چه در سلسله رویدادهای طبیعی یافت می­شوند.

مفاهیم پایه آموزش فیبوناچی

اولین مفهوم پایه آموزش فیبوناچی، معرفی سطح اصلاح است. سطوح اصلاح اندیکاتور فیبوناچی (Fibonacci Retracement) یکی از استراتژی­های محبوب در بین معامله­گرانی است که اساس معاملات آن‌ها بر مبنای تحلیل­ تکنیکال است. عملکرد این­ها بر اساس مجموعه­ای از اعداد کلیدی است که در قرن سیزدهم توسط ریاضیدان مشهور لئوناردو فیبوناچی تعیین شده است. ترتیب اعداد در سری فیبوناچی در قالب یک نسبت بین اعداد سری معرفی می­شود.

در تجزیه و تحلیل فنی یا همان تکنیکال، اصلاح فیبوناچی دو نقطه پیوت در نمودار سهام (معمولاً یک قله و یک دره) را گرفته و فاصله عمودی آن‌ها را بر نسبت­های کلیدی فیبوناچی ۲۳.۶%، ۳۸.۲%، ۵۰%، ۶۱.۸% و %۱۰۰ تقسیم می­کند. پس از مشخص شدن این سطوح که آن‌ها را سطوح اصلاح فیبوناچی می­نامیم، تعدادی خطوط افقی ترسیم شده و از آن‌ها برای شناسایی سطوح احتمالی حمایت و مقاومت استفاده می‌شود.

البته این سطوح در تحلیل تکنیکال به شکل­های دیگری نیز مورد استفاده قرار می­گیرند. به عنوان مثال استفاده از آن‌ها در الگوهای گارتلی و نظریه موج الیوت تا حد زیادی رایج هستند. به این شکل که پس از حرکت قابل توجه قیمت به سمت رشد یا افت، این تحلیل فنی نشان می‌دهد که اصلاحات در نزدیکی برخی از سطوح فیبوناچی خاص اتفاق می­افتند.

در نظر داشته باشید که سطوح اصلاح فیبوناچی قیمت­های ایستایی هستند که برخلاف میانگین متحرک تغییر نمی­کنند و این ماهیت استاتیک سطوح قیمت، امکان شناسایی سریع و آسان آن‌ها را برای معامله­گر فراهم می­کند. آموزش فیبوناچی و شناسایی این سطوح به معامله­ گران و سرمایه ­گذاران کمک می­کند تا حین آزمون و بررسی سطح قیمت­ها، پیش‌بینی و واکنش­های محتاطانه­ ای داشته باشند، چرا که این سطوح نقاط عطفی هستند که انتظار می­رود بازگشت یا شکست قیمت اتفاق بیفتد.

کمان فیبوناچی (Fibonacci arcs) چیست؟

همان‌طور که از نامش پیداست، قوس یا کمان فیبوناچی خطوط منحنی هستند که از آن‌ها برای پیش­بینی سطوح مقاومت و حمایت استفاده می­شود. برای ترسیم این قوس­ها ابتدا نقاط بالا و پایین نمودار تعیین شده و با خطی به یکدیگر متصل می­شوند، سپس منحنی­ های نیم دایره­ای، این خط را در سطوح ۳۸.۲، ۵۰، و ۶۱.۸ درصد قطع می­کنند. تفاوت بین کمان فیبوناچی و سطح اصلاح فیبوناچی در این است که سطوح اصلاح سطوح افقی هستند که در طول زمان ثابت می­مانند، اما کمان­ها فقط یکبار از نقطه تقاطع می­گذرند و برای دوره­های دیگر، بر اساس شعاع کمان رسم شده حرکت می­کنند. این یعنی کاملاً داینامیک هستند.

فن فیبوناچی (Fibonacci fans) چیست؟

پس از تعیین نقاط بیشینه و کمینه قیمت در نمودار، کافی است از راست ­ترین نقطه نمودار یک خط عمودی رسم کنید. خط را به سطوح ۳۸.۲، ۵۰ و ۶۱.۸ درصد تقسیم کنید، سپس یک خطوط عمودی دیگر از سمت چپ‌ترین نقطه رسم کنید و از این نقاط عبور دهید. خطوط عمودی نشان­دهنده سطوح حمایت و مقاومت هستند. در ادامه این آموزش فیبوناچی، به ترسیم خطوط فن می­پردازیم:

۱- یک روند را انتخاب کنید.

۲- سه سطح افقی فیبوناچی (۶۱.۸، ۵۰ و ۳۸.۲ درصد) مربوط به آن روند را مشخص کنید.

۳- یک خط عمودی رسم کنید که در نقطه­ای پایانی روند از این سطوح عبور کند.

۴- سه خط رسم کنید، هر کدام نقطه آغازین روند شروع شوند و از یکی از نقاط تقاطع خط عمودی با سطوح فیبوناچی عبور کنند.

اکنون که فن­های فیبوناچی خود را رسم کرده­اید، می­توانید از آن­ها برای نمایش سطوح حمایت و مقاومت احتمالی در معاملات فارکس خود استفاده کنید.

فیبوناچی زمانی (Fibonacci Time Zones) چیست؟

فیبوناچی زمانی مجموعه­ای از خطوط عمودی است. برای ترسیم این خطوط، باید نمودار قیمت به بخش‌هایی تقسیم شود که فاصله آن‌ها از یکدیگر مطابق دنباله فیبوناچی تعیین می­شوند. خطوط عمودی زمان­هایی را نشان می­دهند که انتظار می­رود نوسان قیمت حرکت قابل توجهی داشته باشد. این مناطق زمانی بر اساس توالی اعداد فیبوناچی و نسبت طلایی به دست می­آیند.

آموزش فیبوناچی: نحوه عملکرد نسبت­های فیبوناچی

قبل از اینکه بفهمیم چرا این نسبت­ها برای تقسیم انتخاب شده‌اند، بیایید یکبار دیگر سری اعداد فیبوناچی را با هم مرور کنیم. دنباله اعداد فیبوناچی به شرح زیر است:

۰، ۱، ۱، ۲، ۳، ۵، ۸، ۱۳، ۲۱، ۳۴، ۵۵، ۸۹، ۱۴۴ و غیره. این دنباله تا بی‌نهایت ادامه دارد. با اندکی دقت درمی­یابیم که یکی از ویژگی­های قابل توجه این دنباله عددی این است که هر عدد تقریباً ۱.۶۱۸ برابر بزرگ­تر از عدد قبلی است. این رابطه مشترک بین هر اعداد در سری، پایه نسبت­هایی است که در آموزش فیبوناچی و تحلیل­های فنی برای تعیین سطوح اصلاح از آن‌ها استفاده می­شود.

• نسبت کلیدی فیبوناچی ۶۱.۸% با تقسیم عددی در مجموعه به عدد بعدی به دست می­آید. مثلاً ۲۱ تقسیم بر ۳۴ برابر است با ۰.۶۱۷۶ یا ۵۵ تقسیم بر ۸۹ برابر است با ۰.۶۱۷۹۸.
• نسبت ۳۸.۲% با تقسیم یک عدد در سری به دو عدد بعدتر از خودش به دست می­آید. به عنوان مثال ۵۵ تقسیم بر ۱۴۴ تقریباً معادل ۰.۳۸۱۹۴ خواهد بود.
• نسبت ۲۳.۶% با تقسیم یک عدد در سری به سه عدد بعدتر از خودش به دست می­آید. به عنوان مثال ۸ تقسیم بر ۳۴ برابر است با ۰.۲۳۵۲۹.
• نسبت ۵۰% با یافتن حد وسط بین ۶۱.۸% و ۳۸.۲% به دست می­آید: ۵۰% = (۲÷ (۶۱.۸% + ۳۸.۲%))
• نسبت ۷۴.۶% با این سطح با یافتن فاصله ۳۸.۲ درصد و ۲۳.۶ درصد (۱۴.۶% = ۲۳.۶% – ۳۸.۲%) و افزودن آن به ۶۱.۸ درصد (۷۶.۴% = ۱۴.۶% + ۶۱.۸%) تعیین می­شود.
• نسبت ۱۰۰% با تعیین محل شروع روند قبلی به دست می­آید.

تعیین همه این شش سطح اصلاح فیبوناچی، سطوح حمایت و مقاومت بالقوه­ای برای ما فراهم می­کند که می‌توانیم در معاملات فارکس برای تعیین زمان ورود و خروج از معاملات از آن‌ها استفاده کنیم.

سطوح اصلاح فیبوناچی و پیش‌بینی قیمت سهام

به دلایل نامعلوم، نسبت­های فیبوناچی که معرفی کردیم، نه تنها در طبیعت، بلکه در بازار سهام هم نقش خاصی ایفا می­کنند. معامله­گران فنی سعی می­کنند با آموزش فیبوناچی، از این نسبت­ها برای تعیین نقاط بحرانی استفاده کنند که در آن مومنتوم قیمت سهام احتمالاً در جهت معکوس حرکت خواهد کرد.

سطوح اصلاح فیبوناچی نسبت به سایر ابزارهای معاملاتی فیبوناچی بیشترین استفاده را دارند. این امر تا حدی به سادگی نسبی و البته کاربردی بودن آن‌ها تقریباً در تمام اندازه ­گیری­های معاملاتی مربوط است. از این سطوح می­توان برای ترسیم خطوط حمایت، شناسایی سطوح مقاومت، ثبت سفارشات توقف ضرر (Stop Loss) و تعیین قیمت­های هدف استفاده کرد. همچنین یک کاربرد دیگر این نسبت­ها، استفاده به عنوان یک مکانیسم اصلی در استراتژی معامله ­­گری در خلاف جهت روند (Countertrend Trading) است.

خطوط افقی سطوح اصلاح فیبوناچی محل احتمالی سطوح حمایت و مقاومت را نشان می­دهند. هر سطح با یکی از نسبت­ها یا درصدهای بالا مرتبط بوده و نشان می­دهد که قیمت تا چه حد از حرکت قبلی عقب افتاده است. در حالت کلی به احتمال زیاد جهت‌گیری روند قبلی ادامه خواهد داشت، با این حال قیمت دارایی قبل از وقوع به یکی از نسبت­هایی که بالا ذکر کردیم، بازمی‌گردد.

جالب است بدانید که اکثر پلتفرم­های معاملاتی مدرن حاوی ابزاری هستند که به طور خودکار این خطوط افقی را ترسیم می­کند. البته علاوه بر نسبت‌هایی که در بالا توضیح دادیم، بسیاری از معامله­گران از سطح ۵۰% نیز استفاده می­کنند. این سطح در حقیقت نسبت فیبوناچی نیست، با این حال معامله­گران از آن استفاده می­کنند چون تجربه شده در این سطح اصلاح، قیمت دارایی تمایل دارد در جهت خاصی (در جهت رشد یا افت) حرکت کند.

چگونه سطوح اصلاح فیبوناچی را در نمودار به کار ببریم؟

در تجزیه و تحلیل تکنیکال، سطوح اصلاح فیبوناچی مناطق کلیدی که ممکن است روند حرکت قیمت سهام معکوس یا متوقف شود را معرفی می­کنند. از این رو معامله­گر می­تواند با مطالعه آموزش فیبوناچی، از این سطوح به عنوان یکی از متداول­ترین استراتژی­های معاملاتی تکنیکال برای تعیین محل ورود به معامله استفاده کند.

به عنوان مثال اگر معامله­گر متوجه شود که پس از حرکت قابل توجه قیمت، ارزش سهام ۳۸.۲ درصد کاهش یافته، با شروع روند صعودی سهام، او تصمیم می­گیرد وارد معامله شود. در این حالت سهام به سطح فیبوناچی رسید و زمان مناسبی برای خرید بود، زیرا احتمال آنکه قیمت سهام مجدداً اصلاح شود یا افت اخیر خود را جبران کند، بسیار زیاد است.

معایب استفاده از اصلاح فیبوناچی

علیرغم محبوبیت استفاده سطوح اصلاح فیبوناچی، این ابزارها با معایب مفهومی و فنی همراه هستند که معامله گران به هنگام استفاده باید نسبت به آن‌ها کاملاً آگاه باشند. استفاده از اصلاح فیبوناچی وابسته به طرز فکر معامله­گر است و او می­تواند از این شاخص تکنیکال به روش­های مختلف استفاده کند. به کررات معامله­گرانی در بازار وجود دارند که با استفاده از اصلاح فیبوناچی به سود کلان رسیده­اند و اثربخشی آن را تائید می‌کنند. در عین حال، معامله­گرانی هم وجود دارند که پول خود از دست داده­اند و نسبت به معتبر بودن آن دچار شک و تردید هستند.

در ادامه آموزش فیبوناچی باید بگوییم که اصل اساسی همه ابزارهای فیبوناچی نوعی ناهنجاری عددی است که هیچ‌گونه اثبات منطقی ندارد و همه این نسبت‌ها، اعداد صحیح، توالی­ها و فرمول­های حاصل از دنباله فیبوناچی صرفاً محصول یک فرایند ریاضی هستند. این امر باعث نمی‌شود که معاملات فیبوناچی ذاتاً غیرقابل اعتماد باشند، اما برای معامله­گرانی که به دنبال منطقی پشت استراتژی معاملاتی خود هستند، ممکن است چندان قابل استناد نباشد.

علاوه بر این، استراتژی اصلاح فیبوناچی تنها می‌تواند به اصلاحات، بازگشت­ها و جهش­های در خلاف جهت روند احتمالی اشاره کند. این سیستم هنوز برای سایر شاخص­ها را کاملاً تائید نمی­کند و سیگنال­های قوی یا ضعیفی ارائه نمی­دهد که به راحتی قابل تشخیص باشند.

استدلال دیگر علیه سطوح اصلاح فیبوناچی این است که تعداد آن‌ها زیاد است، آشنایی با تعریف و تاریخچه فیبوناچی در حالیکه روند قیمت در اغلب موارد فقط نزدیک به یکی از آن‌ها معکوس می‌شود. این باعث می­شود معامله­گران مدام در تلاش باشند تا دریابند در حال حاضر کدام یک از این سطوح کارکرد بهتری خواهد داشت.

کلام آخر

ابزارهای معاملاتی فیبوناچی مشابه سایر استراتژی‌های معاملاتی جهانی نقاط ضعفی دارد که در این مقاله به بررسی کامل آن‌ها پرداختیم، دیدیم که هیچ‌گونه پشتوانه منطقی پشت این استراتژی نیست و صرفاً به صورت احتمالی برخی از تغییرات بازار را هشدار می­دهد. با این وجود بسیاری از معامله­گران از نسبت­ها و سطوح اصلاح فیبوناچی برای انجام معاملات در روندهای بلندمدت استفاده می­کنند و اتفاقاً موفق می­شوند.

اصلاح فیبوناچی زمانی که در کنار سایر شاخص­ها یا سیگنال­های فنی مورد استفاده قرار گیرد، حتی می­تواند به مراتب قوی­تر عمل کند. پیشنهاد می­کنیم در مورد آموزش فیبوناچی و ابزارهای آن بیشتر تحقیق کنید تا دریابید چگونه می‌توان برای تحلیل بهتر، نقاط قوت آن را درکنار سایر نظریه­های تحلیل تکنیکال مورد استفاده قرار داد. امیدواریم پس از مطالعه این مطلب، راه مناسبی برای استفاده از سری فیبوناچی جهت بهبود معاملات خود بیابید.

فیبوناچی

در اواسط قرن بیستم، تعداد فراوانی از اهالی بورس در تلاش برای جستجوی هر نوع فرمول و رابطه پنهانی در پشت پرده بازارهای مالی بودند. جمبل و جادو(!) در بازار آنقدر طرفدار پیدا کرده بود که حتی عده‌ای به روابط بین بازار بورس با اجرام آسمانی و صور فلکی می‌اندیشیدند! همه بر این امر متفق‌القول بودند، که در پشت پرده بازار حتما فرمول‌هایی جادویی وجود دارد که آگاهی از آنها منجر به توانایی پیش‌بینی دقیق و بی چون و چرای بازار خواهد شد. مساله صرفا بر سر زمان بود، که چه کسی نهایتا در این رقابت زودتر از سایرین به خط پایان خواهد رسید! چند دهه طول کشید تا در اواخر قرن بیستم، نسل جدیدی از تحلیلگران به پیشتازی دکتر بیل ویلیامز پذیرفتند هیچ قاعده و قانون پنهانی در بازار وجود ندارد و بازار ذاتا پیش‌بینی ناپذیر و غیرقابل مهار است. هرگونه تلاش برای جستجوی قوانین قطعی و بدون خطا صرفا محکوم به شکست خواهد بود. هیچ کس در بازار بورس قادر به پیش‌بینی دقیق و بدون خطای آینده نیست و چیزی بنام جام جهان‌نما[56] در بازارهای مالی وجود ندارد! هنوز هم در دانشگاه‌های تراز اول دنیا، در بالاترین سطوح علمی، افراد بسیاری مشغول تحقیق و بررسی بر روی تحلیل و پیش‌بینی بازار هستند و در رشته‌هایی مانند هوش مصنوعی به ارایه مقالات در کنفرانس‌ها و ژورنال‌ها می‌پردازند.

سرانجام در نیمه دوم قرن بیستم، جستجو و کنکاش نمودارها، عده‌ای را به سمت اندازه‌گیری امواج قیمت سوق داد، تا شاید بتوانند روابط هندسی حاکم بر این امواج را کشف کنند. امواج قیمت به لحاظ شکل ظاهری بسیاری شبیه به امواج آب دریا بودند و چندان بعید به نظر نمی‌رسید اگر بتوانیم در بازارهای مالی نیز به فرمول‌هایی مشابه با روابط فیزیکی در دنیای واقعی آشنایی با تعریف و تاریخچه فیبوناچی دست یابیم. خوشبختانه به سرعت مشخص شد که این حدس درست است و می‌توان روابط و نسبت‌های مشخصی را بین امواج مختلف بازار پیدا کرد. این نسبت‌ها اغلب ثابت بوده و با نظم شگفت‌آوری مرتبا تکرار می‌شوند. بررسی نمودارها نشان داد که نظم حاکم بر امواج قیمت، از تایم‌فریم‌‌های بسیار کوچک گرفته تا تایم‌فریم‌‌های بلندمدت، به شیوه‌ای یکسان و یکپارچه وجود دارد. این نظم احتمالا ناشی از رفتارهای جمعی و غریزی انسان‌ها، تحت تاثیر منطق درونی آنها بود، حتی بدون آنکه خود نیز از آن با خبر باشند.

آماده باشید! چون در تمام طول این فصل، قرار است «خط‌کشی» را در دست بگیرید و دایما درحال اندازه‌گیری و مقایسه امواج مختلف با یکدیگر باشید! از این به بعد مرتبا این نکته را بررسی و اثبات خواهیم نمود که «بین اندازه هر دو موج متوالی، اغلب نسبت‌های‌ ثابت و مشخصی وجود دارد» می‌توانید همین حالا این نکته را به عنوان یک قانون بپذیرید و از مطالعه مابقی این فصل صرف‌نظر نمایید! ویا می‌توانید با شکاکیت و بدبینی ذاتی یک تحلیلگر، این فرض را قبول نکنید تا گام به گام همراه باهم پیش برویم و از بررسی و کشف قوانین شگفت‌انگیز دنیای نمودارها لذت ببریم. هربار که اندازه دو موج متوالی را بر یکدیگر تقسیم نموده و بار دیگر به همان اعداد ثابت همیشگی می‌رسیم، احتمالا همانقدر حیرت‌زده خواهیم شد که پدرانمان نخستین بار هنگام بررسی نمودارها تجربه کردند. کاغذ و قلم و خط‌کش را بردارید و آماده برای این سفر هیجان‌انگیز به دنیای فیبوناچی بشوید!

برای اندازه‌گیری امواج بر روی نمودارها، نیاز به ابزار خاصی داریم که آنرا اصطلاحا «ابزار فیبوناچی» می‌نامند. این ابزار درواقع یک نوع «خط‌کش» است که ویژه اندازه‌گیری‎‌های بورسی طراحی شده است و کافیست دو انتهای ابزار را بر روی هر موج دلخواه بگذارید تا به سادگی اندازه موج را محاسبه کرده، ویا اندازه آنرا با موج قبل یا بعد مقایسه نمایید.

ابزار فیبوناچی به بیان ساده، خط‌کش ویژه تحلیلگران تکنیکال است، که بوسیله آن می‌توانند اندازه‌گیری های موردنظر خود را بر روی امواج بازار انجام دهند. به عنوان مثال حتما مشابه چنین شکایت‌هایی را به کرات شنیده‌اید که مثلا «بازار نیمی از سودی که بدست آورده بودم را از من پس گرفت». این جمله احتمالا وضعیت کسی را بیان می‌کند که ابتدا یک معامله موفق انجام داده و به مقدار قابل توجهی در سود قرار داشته است، اما احتمالا به واسطه طمع فرد سرمایه‌گذار، به موقع از این معامله خارج نشده است. و نتیجتا در بازگشت بازار، بخش مهمی از سود معامله‌گر، یا بقول خودش دقیقا نیمی از آن، از دست رفته است. یک تحلیلگر برای توصیف چنین رخدادی از عبارت تخصصی‌تر «اندازه موج برگشت، نصف موج رفت بوده است» استفاده می‌کند. توصیف چنین رویدادی نیاز به روشی خاص از اندازه‌گیری دارد. باید ابتدا اندازه موج AB را بدست آوریم. سپس موج BC را اندازه‌گیری کنیم. دست آخر اندازه موج AB را بر اندازه موج BC تقسیم نموده و نسبت را پیدا کنیم. معمولا حاصل را برحسب درصد و تحت عنوان میزان ریتریس[57] بیان می‌کنیم.

در تصویر فوق ملاحظه می‌کنید که قیمت به اندازه%50 از موج AB را ریتریس نموده است، یعنی نیمی از آنچه که قبلا رفته را مجددا بازگشته است. دقت کنید که در تمام این محاسبات، صرفا تغییرات «قیمت» یعنی ارتفاع عمودی امواج مهم است و تغییرات افقی نمودار که نشانگر گذشت زمان است، تاثیری در محاسبات نخواهد داشت. بنابراین تحلیلگر باید ارتفاع عمودی امواج AB و BC را با یکدیگر مقایسه نموده و نسبت آنها را بیابد. ابزار مناسب برای چنین اندازه‌گیری‌هایی، ابزار فیبوناچی است؛ که خوشبختانه در تمام نرم‌افزارهای تکنیکال می‌توانید آنرا به سهولت در اختیار داشته باشید.

ابزار فیبوناچی درواقع یک «خط‌کش» ویژه تحلیلگران تکنیکال است که می‌توانید آنرا بر روی هر دو نقطه دلخواه از نمودار قرار دهید و اندازه موج موردنظر خود را به کمک آن بدست آورید. درجه‌بندی این خط‌کش به جای سانت یا اینچ و غیره، برحسب «درصد» انجام شده است، بنابراین شما همواره اندازه یکی از موج‌ها را برحسب درصدی از اندازه موج دیگر بیان می‌کنید. بد نیست اگر فعلا ادامه مطالعه کتاب را متوقف نموده و به سراغ اولین نرم‌افزاری که دم دست‌تان است بروید و اندکی با این ابزار کار کنید تا با نحوه استفاده از آن آشنا بشوید. در تصویر زیر می‌توانید نحوه دستیابی به ابزار فیبوناچی ریتریسمنت(Fibonachi Retracement) را در نرم‌افزار متاتریدر مشاهده کنید.

علت اینکه این ابزار را با عنوان ابزار فیبوناچی نام‌گذاری کرده‌اند این است که در مطالعاتی که بر روی نمودارها انجام شده مشخص شده است که امواج قیمت اغلب نسبت‌های ثابت و مشخصی را با یکدیگر دارند که این نسبت‌ها شامل اعدادی همچون 23.8, 38.2, 61.8, 100, 161.8, … می‌شوند. این اعداد را اصطلاحا نسبت‌های فیبوناچی می‌نامند که از تقسیم هریک از اعداد در دنباله فیبوناچی بر سایر اعداد دنباله بدست می‌آیند. پیدا شدن سر و کله نسبت‌های فیبوناچی در عرصه بازارهای مالی چندان تعجب برانگیز نبود زیرا پیش از این نیز اهمیت این اعداد در طبیعت به کرات مشاهده شده بود. مطالعات انجام شده در حوزه طبیعت شناسی همچون بررسی ارتفاع کوه‌ها، انبوه درختان، امواج دریا، بدن انسان، گیاهان و مزارع، استخوان‌های بدن جانوران، زاد و ولد حشرات، نقشه‌های هوایی، تشکیل کهکشان‌ها و غیره، همگی حاکی از سیطره کامل اعداد فیبوناچی بر مجموعه قوانین طبیعت هستند. بنابراین پر بی راه نخواهد بود اگر به این باور برسیم که بازارهای مالی نیز از قواعدی تبعیت می‌کنند که متاثر از مجموعه اعداد فیبوناچی هستند.

حتما طراحی مشهور داوینجی[58] از بدن انسان را دیده‌اید. داوینچی در این طرح سعی می‌کند بدن یک انسان را در زیباترین و ایده‌آل‌ترین حالت، به نمایش بگذارد. همانطور که ملاحظه می‌کنید در نگاه داوینجی، بدن انسان مجموعه‌ای از نسبت‌های مکرر فیبوناچی بین اجزای مختلف آن است. عدد %61.8 مهم‌ترین نسبت‌ در بین مجموعه نسبت‌های فیبوناچی است. این عدد آنقدر در طبیعت به کرات مشاهده می‌شود که آنرا «نسبت طلایی» نامیده‌اند. تقریبا هر زمان که در طبیعت قرار باشد چیزی به تدریج بزرگ‌تر یا کوچک‌تر شود، با نسبت 0.618 درصد، و معکوس آن یعنی 1.618 درصد، مواجه خواهیم بود. به عنوان مثال نسبت طول ساعد انسان به فاصله مچ دست تا نوک انگشتان برابربا %161.8 است. (بله می‌دانم الان دارید این را بر روی بدن خودتان امتحان می‌کنید! راحت باشید به آزمایش خود ادامه دهید!) همچنین بزرگی اولین بند انگشتان دست به بند دوم، و بزرگی بند دوم به سوم، همگی نسبت‌های 0.618 و 1.618 هستند. نکته جالب درخصوص اعداد 0.618و 1.618 این است که این دو عدد معکوس یکدیگرند و بنابراین اگر جسم A به اندازه %161.8 جسم B باشد، بطور معادل می‌توان گفت اندازه جسمB نیز %61.8 جسمA است. به عنوان مثال فرقی نمی‌کند اگر بگوییم بند بزرگ انگشتان دست %161.8 اندازه بند میانی است، ویا برعکس بگوییم بند میانی %61.8 بند نخست است. به عدد %61.8 همچنین عدد فی نیز می‌گویند8

نسبت‌های 0.618 و 1.618 آنقدر در طبیعت به کرات مشاهده می‌شوند که چشم و ذهن ما به مرور در طی زمان به این نسبت‌ها عادت کرده است و از مشاهده این نسبت بین اجزای مختلف طبیعت، حس خوبی به انسان دست می‌دهد، انگار که همه چیز بایکدیگر هماهنگ است. به همین دلیل است که طراحان معمولا از نسبت طلایی در نقاشی‌ها، عکاسی، معماری، طراحی صنعتی و غیره استفاده می‌کنند.

فیبوناچی چیست و چگونه میتوان با انواع آن نمودار را تحلیل کرد؟

مهم‌ترین هدف معامله‌گران و سرمایه‌گذاران در بازارهای مالی، سودآوری است؛ این کار با استفاده از انواع گوناگونی از روش‌ها و ابزارهای تحلیل ممکن می‌شود. یکی از این روش‌ها، روش فیبوناچی است. فیبوناچی در واقع به مجموعه‌ای از ابزارهای تحلیل تکنیکال گفته می‌شود که برمبنای برخی از معادلات پیچیده ریاضی، به معامله‌گران کمک می‌کند بتوانند بهترین زمان را برای معامله بیابند و قیمت‌ها را پیش‌بینی کنند.

لئوناردو پیسانو ملقب به فیبوناچی (Fibonacci)، ریاضیدانی ایتالیایی بود که در سال 1170 میلادی در شهر پیزا (Pisa) به‌دنیا آمد؛ در جوانی ریاضیات را در بوجیا آموخت و در سفرهای خود با سیستم اعداد “هند و عربی” آشنا شد. او در سال 1202 میلادی طی تحقیقات خود، سری یا دنباله اعداد فیبوناچی را کشف کرد.

در این مطلب با اعداد، کاربردها، انواع و نحوه استفاده از فیبوناچی در تحلیل تکنیکال آشنا می‌شویم.

اعداد فیبوناچی و بازارهای مالی

در دنباله اعداد فیبوناچی، بعد از 0 و 1، هر عدد مجموع دو عدد قبلی است. نخستین اعدا این سری عبارتند از: 0، 1، 1، 2، 3، 5، 8، 13، 21، 34، 55، 89، 144، 233، 377، 610، 987. این اعداد به‌نام لئوناردو فیبوناچی نام‌گذاری شدند. اعدادی که در معاملات با روش‌های فیبوناچی در تحلیل تکنیکال مورد استفاده قرار می‌گیرند، مشابه اعداد دنباله فیبوناچی نیستند، بلکه آن‌ها از روابط ریاضی بین اعداد در این دنباله مشتق شده‌اند. سطوح اصلاح فیبوناچی با در نظر گرفتن نقاط بالا و پایین نمودار قیمت و علامت‌گذاری نسبت‌های کلیدی فیبوناچی به صورت افقی برای ایجاد یک شبکه نشان داده می‌شود. از این خطوط افقی برای شناسایی نقاط معکوس و بازگشت احتمالی روند قیمت استفاده می‌شود. این اعداد همچنین کاربردهای دیگری نیز دارند.

نسبت و عدد طلایی چیست؟

کشف سری اعداد فیبوناچی همچنین باعث کشف نسبتی ریاضی شد که به آن نسبت طلایی می‌گویند. نسبت طلایی حاصل نسبت هر عدد از سری فیبوناچی به عدد قبل از خود است. این نسبت در طول سری فیبوناچی آنقدر پیش می‌رود که به عددی به نام عدد طلایی نزدیک می‌شود.

در سری فیبوناچی هر عدد تقریبا 1.618 برابر عدد قبلی است. از آنجا که نسبت طلایی در بسیاری از ساختارهای طبیعی و دست‌ساز بشر وجود دارد، معامله‌گران آشنایی با تعریف و تاریخچه فیبوناچی معتقدند این نسبت در بازارهای مالی نیز موضوعیت دارد.

کاربرد فیبوناچی در معاملات

سطوح فیبوناچی نوعی چارچوب هستند که معامله‌گران از طریق آن نمودارهای خود را مشاهده می‌کنند. این چارچوب نه چیزی را پیش‌بینی می‌کند و نه مشارکت می‌کند؛ اما بر تصمیمات تجاری هزاران معامله‌گر تاثیر می‌گذارد. با این‌حال مطالعات فیبوناچی راه حلی جادویی برای معامله‌گران ارائه نمی‌دهد؛ بلکه باید بتوانیم داده‌های فیبوناچی را تحلیل کنیم تا بتوانیم از آن‌ها به‌عنوان راهنمای معاملات بهره بگیریم. برخی از معامله‌گران معتقدند: فیبوناچی می‌تواند پیش‌بینی‌هایی ارائه دهد که تا 70 درصد قابل اعتماد هستند.

سطوح فیبوناچی در تحلیل تکنیکال

هر سطح فیبوناچی یک خط افقی روی نمودار است که نقاط احتمالی پشتیبانی و مقاومت را نشان می‌دهد. این سطوح بر اساس اعداد فیبوناچی تعیین می‌شوند و هر سطح با یک درصد همراه است. با یاد داشته باشید درصدهایی مانند: 50 درصد یا 100 درصد، جزو سطوح فیبوناچی نیستند؛ اما توسط کاربران استفاده می‌شوند. همچنین از بین درصدهای فیبوناچی، 61.8 درصد به درصد طلایی مشهور است. مهم‌ترین و پرکاربردترین درصدهای فیبوناچی عبارتند از:

• 23.6 درصد
• 38.2 درصد
• 61.8 درصد
• 78.6 درصد

معرفی ابزارهای فیبوناچی در تحلیل تکنیکال

ابزارهای فیبوناچی در تحلیل تکنیکال کاربردهای فراوانی دارند. این کاربردها و روش استفاده از آن‌ها را همچون یکی ابزار تحلیلی تعریف می‌کنیم. ابزارهای فیبوناچی روش‌های برای پیش‌بینی و تحلیل بازگشت یا ادامه روند قیمت هستند. به‌عبارت دیگر این ابزارها خطوط حمایت و مقاومت را پیش‌بینی می‌کنند. در ادامه با مهم‌ترین این ابزارها آشنا می‌شویم.

فیبوناچی اصلاحی

فیبوناچی اصلاحی یا فیبو ریتریسمنت (Fibonaacci Retracement) مشهورترین ابزار فیبوناچی است. سطوح احتمالی پایان حرکت اصلاحی در این روش پیش‌بینی می‌شوند؛ بنابراین با استفاده از این روش می‌توانیم نقاط ورود مناسب را به معاملات بیابیم. نحوه استفاده از فیبوناچی اصلاحی، این‌گونه است که بعد از رسم سطوح آشنایی با تعریف و تاریخچه فیبوناچی فیبوناچی روی نمودار تصور می‌کنیم: وقتی بازار در سمت و سویی خاص در حرکت است و در مقاطعی به اصلاح قیمت، تمایل دارد، این اصلاح‌ها از کف و سقفی که با استفاده از فیبوناچی رسم کرده‌ایم، عبور نمی‌کند.

فیبوناچی پروژکشن

فیبوناچی پروژکشن یا فیبو پروجکشن (Fibonacci Projection) حاصل تعیین 3 نقطه است: نقطه کف، سقف و یک اصلاح، چه در صعود و چه در نزول قیمت. بنابراین ابتدا باید نقطه کف یا سقف، سپس نقطه سقف یا کف را تیک می‌زنیم و دست آخر، ابزار را می‌کشیم تا نقطه اصلاح؛ در این شرایط، ابزار مورد نظر، نقاط خارج از این بازه به ما نشان می‌دهد یا پیش‌بینی می‌کند.

فیبوناچی زمانی

فیبوناچی زمانی (Fibonacci Time Zone) به جای سطوح افقی از سطوح عمودی استفاده می‌کند. این نوع از انواع فیبوناچی یک ابزار فنی بر اساس زمان است. در این روش، معمولا شاخص، از یک نوسان بزرگ بالا یا پایین در نمودار قیمت آغاز می‌شود. فیبوناچی زمانی به معامله‌گران نشان می‌دهد، در چه مناطقی از زمان، احتمال یک چرخش بزرگ دیگر در بالا یا پایین نمودار وجود دارد.

فیبوناچی خارجی

فیبوناچی خارجی یا فیبو اکستنژن (Fibonacci Extension) یکی از ابزارهای فیبوناچی است که با استفاده از آن می‌توانیم سطوح قیمتی بیش از 100 درصد را پیش‌بینی کنیم. برای مثال اگر یک سهام در بورس، از سقف قبلی خود بالاتر برود، می‌توانیم با استفاده از این ابزار، سطوح جدید مقاومتی را بعد از عبور از سقف قبلی، تخمین بزنیم.

فیبوناچی کمان‌ها

در فیبوناچی کمان‌ها یا فیبو آرکس (Fibonacci Arcs)، ترازهای اصلاحی به‌صورت تعدادی کمان نمایش داده ‌می‌شوند. بنابراین در این نوع از فیبوناچی ما با خطوط افقی یا عمودی فیبوناچی سروکار نداریم. در فیبو آرکس، کمان‌ها، نشان‌دهنده نقاط برگشت قیمت، با توجه به صعودی یا نزولی بودن آن‌ها هستند. برای استفاده از این ابزار، کافی است دو نقطه ابتدا و انتهای یک روند را به‌هم متصل کنیم.

فیبوناچی بادبزن

فیبوناچی بادبزن یا فیبو فَن (Fibonacci Fan) تشکیل شده از خطوطی است که از یک نقطه منشا می‌گیرند. این خطوط به‌صورت خطوطی کج، ترازهای اصلاحی را به‌شکل خطوط روند نشان می‌دهند. در نمودار شمعی، کافی است کندل ابتدا و انتهای روند قیمت را به‌هم متصل کنید تا خطوطی دیگر پدیدار شوند. خطوطی که ترازهای بازگشت قیمت را تخمین می‌زنند.

فیبوناچی کانال

فیبوناچی کانال یا فیبو چَنِل (Fibonacci Channel) مناسب زمانی است که نمودار قیمت در حال حرکت در طول یک کانال است. در این ابزار، نقاط حمایت و مقاومت پیش روی نمودار قیمت بعد از شکست کانال، پیش‌بینی می‌شوند. بنابراین برای استفاده از ابزار فیبوناچی در بورس یا بازارهای مالی دیگر، باید سه نقطه را مشخص کنید؛ نقاط کف و سقف کانال و نقطه شکست کانال.

با کمک ابزارهای فیبوناچی دقت معاملات خود را افزایش دهید

ابزارهای فیبوناچی هرکدام به‌صورتی طراحی شده و سامان یافته‌اند که بتوانند تحلیل‌گران و نیز معامله‌گران را در پیش‌بینی رفتارهای نمودار قیمت یاری کنند و بهترین زمان‌ها را برای ورود به معامله به آن‌ها پیشنهاد دهند. ابزارهای فیبوناچی دارای مبناهای پیچیده ریاضی هستند، اما این مساله نباید مانع استفاده معامله‌گران از آن‌ها شود؛ زیرا برای درک برآوردهای ابزارهای فیبوناچی، تحلیل‌گر یا معامله‌گر، نیازی به انجام محاسبات ریاضی ندارد. بنابراین با استفاده از این ابزارها می‌توانید احتمال موفقیت خود را افزایش دهید.